Schoenen, laagjes, lokale weerapp, water: zo maak je veilig een bergwandeling

8 mei 2023, 18:30 • 5 minuten leestijd

Bergwandelen © Unsplash/Salmen Bejaoui

DEN HAAG - Ineens was het noodweer en zaten docenten en leerlingen van het christelijk lyceum Zandvliet uit Den Haag tijdens een schoolreis vast op een Spaanse berg. Ze moesten door de brandweer van de berg geholpen worden en een aantal leerlingen raakte onderkoeld. Wat kan je zelf doen om te zorgen dat je weer veilig thuis komt na een bergwandeling? 'De risico's zijn naar mate je hoger in de bergen komt nu eenmaal groter dan wanneer je een rondje gaat wandelen over het strand of op de Veluwe', zegt de ANWB.

In Outdoorwinkel Huna in Den Haag komen vaak leerlingen van scholen langs met een lijstje wat ze nodig hebben voor de schoolreis. Alleen kopen ze niet altijd de essentiële items: 'Bijvoorbeeld goede wandelschoenen, die vinden ze dan lelijk en die kopen ze niet', zegt eigenaar Jim Huna, die zelf twee keer bovenop de Kilimanjaro stond. 'Dan gaan ze uiteindelijk op simpele gympen in de bergen lopen. Terwijl goede schoenen met grip van levensbelang zijn, juist wanneer het weer omslaat en het glad wordt.'

De gemiddelde Nederlander onderschat de gevaren van de bergen vaak, zegt Huna. 'Er is niets zo verraderlijk als de berg of de zee.' Zijn belangrijkste tip voor mensen die iets avontuurlijks gaan ondernemen in het buitenland: draag laagjes kleding. 'Je kan best op pad in een korte broek en een T-shirt, maar neem extra kleding mee. Een isolerende laag, bijvoorbeeld een fleece truitje, en dan iets wat je droog houdt zoals een regenjack of poncho. Want als je isolerende laag nat is, helpt het niet meer.'

Ook de ANWB heeft op de website 15 tips 'om goed en veilig op weg te gaan' voor mensen die van plan zijn een bergwandeling te gaan maken op vakantie of schoolreis. De zesde tip gaat over het weer, precies daar waar het tijdens de schoolreis van het Haagse christelijk lyceum Zandvliet misging.

'Niets is zo veranderlijk als het weer in de bergen. In de ochtend kan het nog stralend zijn, in de middag kun je overvallen worden door regen of erger: onweer', waarschuwt de ANWB. En dat weer levert meteen risico's op: 'Spekgladde rotsen, problemen met oriëntatie door de mist, onderkoeling.' De ANWB raadt dan aan om de route aan te passen of gewoon niet te gaan. Op de zondag van de bergwandeling van de Haagse schoolreis had de Catelaanse weerdienst een waarschuwing afgegeven voor slecht weer in het gebied waar ze op pad gingen.

Maar de begeleiding van de schoolreis van het Zandvliet zegt juist dat gedaan te hebben: 'De kans op regen was dertig procent en de buien zouden vanuit de kust komen. Op de buienradar waren nog geen buien te zien. De leiding heeft toen besloten om de tocht door te laten gaan en hebben de leerlingen ondanks het zonnige weer aangeraden wel een regenjas mee te nemen voor het geval dat het toch zou gaan regenen.'

Mensen die de bergen intrekken met een Nederlands weerbericht zijn volgens Jim Huna 'onhandig bezig'. 'De Nederlandse Buienrader zit er in Nederland al heel vaak naast, laat staan in het buitenland.' Zijn oplossing daarvoor: download een lokale weerapp, want die zijn ingespeeld op de lokale situatie. Ook plaatselijke weerswaarschuwingen als een code rood of oranje zouden op een lokale app eerder doorkomen.

Nog beter is het om de lokale bewoners om raad te vragen, zegt de eigenaar van de Haagse outdoorwinkel. 'Als je echt hoger de bergen ingaat, is er vaak een basis waar je start. Daar zijn gidsen en lokale bewoners die de bergen echt kunnen 'lezen'. Dat bergen lezen kunnen wij Nederlanders niet na een weekje wintersport en een zomervakantie in de bergen. Aan die gidsen kan je ook vragen stellen over welk weer je die dag kan verwachten.'

Volgens de ANWB is naast goede schoenen en de juiste kleding ook een rugzak nodig voor een bergwandeling. Daarin mogen ook een aantal andere dingen niet ontbreken: voldoende eten en drinken voor onderweg, een EHBO-set en je telefoon, die natuurlijk helemaal opgeladen is. 'Sla alvast de nummers van de lokale reddingsdiensten erin op', tipt de ANWB op de website. 'Je hoopt ze niet nodig te hebben, maar je bent blij dat je ze hebt als het wel nodig is.'

Bij dat advies van voldoende water meenemen de berg op sluit Jim Huna zich aan, ondanks dat water behoorlijk wat kan wegen. 'Je bent inspannend bezig, dus je verliest vocht wat aangevuld moet worden. En in de bergen kan je er niet vanuit gaan dat je een beekje tegenkomt of dat je dat water kan drinken. Als je vast komt te zitten op een berg is water zelfs belangrijker om bij je te hebben dan eten.'

Andere tips die de ANWB geeft is van te voren wat te trainen voor je bergwandelingen. Traplopen is hierbij de tip: 'Daarmee spreek je precies de juiste spiergroepen aan. Het maakt je bergwandeling makkelijker en dus nog leuker!' Daarnaast is het verstandig om een 'haalbare route' te kiezen: 'Liefst een route die iets onder jouw niveau ligt. Zo zorg je dat je altijd nog energie over hebt in een onvoorziene situatie.'

En, ook belangrijk, vergeet niet te genieten in de bergen, zegt de ANWB: 'Als wandelaar heb je het rijk alleen in de bergen, het maakt je hoofd leeg, het is gezond, de natuur is mooi en de prachtige uitzichten zijn talrijk.'