Kan ik mijn tuin al zomerklaar maken, of gooit IJsheiligen nog roet in het eten?
REGIO - De lente is in volle gang en tuinliefhebbers maken zich op voor het poten van hun favoriete stekjes, bloemen en planten. Voor je echter je groene vingers loslaat op de tuin, is het handig rekening te houden met mogelijke kou en zelfs nachtvorst in deze periode, ook bekend als IJsheiligen. Wat houdt dit in en in hoeverre is het nog iets om überhaupt over na te denken, met al die boterzachte winters in een veranderend klimaat?
IJsheiligen is een begrip dat zijn oorsprong vindt in de landbouw en tuinbouw en verwijst naar een periode in het voorjaar waarin er nog kans is op ijskoude nachten. Deze periode valt rond half mei en wordt gemarkeerd door de feestdagen van vier katholieke heiligen: St. Mamertus (11 mei), St. Pancratius (12 mei), St. Servatius (13 mei) en St. Bonifatius (14 mei). De IJsheiligen markeren het einde van de periode waarin nachtvorst kan voorkomen. Je weet het natuurlijk nooit, maar na 15 mei is de kans op nachtvorst in onze regio over het algemeen zeer klein.
Hoewel de meeste planten prima tegen de kou kunnen, kan nachtelijke vrieskou schadelijk zijn voor jonge, vorstgevoelige plantjes. Wat kun je doen om je vers aangeplante flora te beschermen? Uitroeien met wortel en tak? Of zijn er minder rigoureuze manieren?
Thermohoes, hooi en turfmolm
Ricardo Kuijpers van Kuijpers Hoveniers & Tuinontwerpers in Wateringen: 'Kuipplanten zoals oleanders en strelitzia's, zijn vorstgevoelig. Als je die in je tuin hebt staan en je krijgt er nog een flinke nachtvorst overheen, is de kans vrij groot dat die enorme schade oplopen. Dat is ook zo met viooltjes en alle andere eenjarige planten. Vorstgevoelige planten kun je bijvoorbeeld afdekken met een thermohoes of de stammen of kronen van planten beschermen met stro. Ook is het afdekken van de bodem zinvol met afstrooien met turfmolm.' Hij benadrukt dat je als tuinier idealiter al voorzorgsmaatregelen hebt genomen als je de winter ingaat. 'Maar je kunt als hobbytuinier dus best nog wat doen, mocht het onverwacht kouder worden.'
Ook kwekerijen en fruittelers houden deze periode nog altijd rekening met mogelijke vrieskou. 'Fruittelers plaatsen als het toch gaat vriezen vaak fakkels tussen de fruitbomen in, om de temperatuur omhoog te brengen', zegt Kuijpers. 'En als het echt heel koud wordt en er is al bloesem, dan spuiten ze alles onder met water. Dan krijg je zo'n heel mooi ijskristallenfestijn, bedoeld om de bloesem te isoleren in het ijs.'
'Nauwelijks meer echte winters'
Hovenier Donny Vos van Donny Vos Tuinen in Den Haag vult aan: 'Door het veranderende klimaat zijn de weersomstandigheden nu ook anders dan bijvoorbeeld vijftien tot twintig jaar geleden. We hebben tegenwoordig nauwelijks meer echte winters. Waar wij hierbij tegenwoordig vooral rekening mee houden als het toch kouder wordt, is het snoeien en besproeien. Lucht uit de sproei-installaties laten, buitenkranen afsluiten. Je ziet bovendien een heel koude periode al snel een week of twee weken van tevoren aankomen. Dan kun je kwetsbare planten inpakken en afdekken. Je zou eenjarigen als viooltjes na de periode van IJsheiligen kunnen aanplanten.'
Ook zegt Vos: 'Tuincentra hebben tegenwoordig pas vanaf een bepaalde tijd sommige planten beschikbaar. Dus de markt zorgt zelf al een beetje voor die verschuiving, wat in welke periode te krijgen is.' Vooralsnog lijkt IJsheiligen dit jaar stilletjes voorbij te trekken. Volgens de voorspellingen wordt het dit weekend weliswaar kouder, maar blijft de temperatuur, met op z'n koudst een graad of 4, ruim boven 0.
