Hagenaars zetten slavernijverleden op de kaart: 'Trots dat ik uit deze stad kom'

21 mei, 20:00 • 4 minuten leestijd

V.l.n.r.: adviescommissieleden Joan Biekman, Steven Dias Pires en Lilian Callender © Martijn Beekman/Gemeente Den Haag

DEN HAAG - Alle drie zien ze het als hun plicht om zich in te zetten voor hun gemeenschap in Den Haag. Joan Biekman, Lilian Callender en Steven Dias Pires hopen als leden van de nieuwe 'adviescommissie koloniaal en slavernijverleden' om de verschillende achtergronden van de stad met elkaar te verbinden. Als eerste stad van Nederland heeft Den Haag deze commissie aangesteld om het stadsbestuur te adviseren. Dit valt samen met 150 jaar afschaffing van de slavernij in juli. 'We zijn uiteindelijk met z'n allen Hagenaars en dragen allemaal een verantwoordelijkheid voor het verleden en de toekomst.'

Den Haag kent een lange geschiedenis met het slavernijverleden en was direct betrokken bij de slavenhandel. De commissieleden zien het als een stap in de goede richting dat zij de gemeente gaan adviseren over de Haagse herdenkingscultuur en de komst van een herdenkingsmonument op het Lange Voorhout in 2024. Ze hopen daardoor meer het dialoog met elkaar aan te gaan.

Dat is volgens de leden hard nodig. Zo heerst er nog een taboe om over het slavernijverleden te praten. 'Het is een pijnlijke geschiedenis die we toch gezamenlijk onder ogen moeten komen om samen aan een toekomst te bouwen', laat commissielid Biekman weten.

Al op jonge leeftijd kreeg Joan Biekman bij haar thuis in de Schilderswijk te horen over het slavernijverleden, iets dat volgens haar nauwelijks werd besproken tijdens de geschiedenislessen op de middelbare school. Daarnaast werden er opmerkingen gemaakt over haar uitspraak. 'Ik kreeg toen te horen: oh, wat spreek je goed Nederlands. Dat lijkt een compliment, maar is eigenlijk microdiscriminatie. Wat verwacht je dan? Ik ben hier geboren.' De hiphopcultuur vormde daarom voor haar een uitlaatklep.

Inmiddels gebruikt ze de ervaringen uit haar jeugd om zich in te zetten voor een betere toekomst voor haar dochter. 'Als moeder ben ik nu heel erg bezig hoe ik dit aan mijn dochter ga meegeven als ze naar de basisschool gaat en straks de wijde wereld instapt', vertelt ze. Volgens haar is het slavernijverleden diepgeworteld in de stad. 'Dat krijg je er niet zomaar uit. Het is een marathon die we lopen.'

Als het monument volgend jaar op het Lange Voorhout staat, gaat Joan samen met haar dochter op 1 juli daarnaartoe om haar voorouders op het Haags grondgebied te eren. 'Ik wil dan tegen haar zeggen: kijk jij mag zijn wie je bent, jij doet ertoe en jouw verleden doet ertoe.'

Ruim 49 jaar woont Lilian Callender in de Hofstad en 'juist in een multiculturele stad als Den Haag' hoopt ze de verschillende culturen dichter bij elkaar te brengen. Ze is pas net twee weken terug van een reis met haar drie dochters langs de Slavenroute naar Ghana. Lange tijd heeft Lilian de geschiedenis van het slavernijverleden verdrongen. 'Het was te pijnlijk.'

Toch besloot ze de reis naar het Afrikaanse continent af te leggen om meer te weten te komen over haar verleden. 'Ik heb slavenmarkten, dodencellen en plantages bezocht. Het doet iets met mij. Mijn voorouders verdienen het om heel lang herdacht te worden', blikt Lilian terug op haar indrukwekkende reis.

Eén van Lilians voorouders was haar grootmoeder Antoinette Zwakke. Zij werd in 1874 geboren - een jaar na de afschaffing van de slavernij. Lilian is opgegroeid met de verhalen over de wreedheden van de slavernij. 'Ik blijf er niet in hangen. Ik moet hoopvol zijn naar de toekomst, naar de jongeren en naar de samenleving. Wij zijn samen verantwoordelijk voor het herdenken van het verleden en het bouwen aan de toekomst.'

Als jongste lid van de commissie wil Steven Dias Pires vooral het stemgeluid van de jongeren in Den Haag vertegenwoordigen. Hij was bestuurslid bij de zwarte studentenvereniging Tribez en ziet dat veel jongeren het slavernijverleden niet direct als hun geschiedenis beschouwen. Door middel van een speurtocht over slavernij hoopt hij het onderwerp toegankelijker te maken. 'Je breekt daardoor de gesprekken open en gaat dan toch anders kijken naar monumenten waar je normaal gesproken gewoon langsloopt.'

Daarnaast merkt Steven dat het geen gemakkelijk onderwerp is om over in gesprek te gaan. 'Met mijn moeder kan ik veel dingen bespreken, terwijl mijn vader zich daar juist heel erg voor afsluit. Er is nog steeds een taboe om over het verleden te praten.' Hij ziet dat Den Haag stappen in de goede richting zet en er hard wordt gewerkt om het slavernijverleden meer op de kaart te zetten.

De Haagse wethouder Mariëlle Vavier laat in een reactie weten dat ze de komst van de commissie toejuicht. 'Het is belangrijk dat mensen weten wat er in het Nederlands en het Haagse koloniaal- en slavernijverleden is gebeurd. Om de gebeurtenissen uit het verleden beter te kunnen begrijpen en ook om een beeld te krijgen hoe dit vandaag de dag nog steeds invloed heeft op het heden. De gemeente wil daar ook in haar beleid rekening mee houden. Ik ben verheugd dat we als Den Haag een onafhankelijke adviescommissie koloniaal en slavernijverleden hebben om ons daarover te adviseren en mee te denken over hoe wij samen met de stad kunnen werken aan een herdenkingscultuur.