Waarom zou memorabele Paulina eeuw geleden 99 boerderijen in haar bezit hebben gehad en geen 100?
19 mei 2023, 12:00 • 3 minuten leestijd
HAASTRECHT - 'Dit is de grootste parel die we hebben in Haastrecht en die hebben we te danken aan Paulina Bisdom van Vliet.' Op meerdere plekken in Haastrecht zie je de sporen van 'de stille burgemeester van Haastrecht'. Elke plek heeft een eigen verhaal en anekdote. Zoals de reden waarom een cultuurgebouw vlak voor de Katholieke kerk staat, of de 99 boerderijen die zij zou bezitten.
Paulina Bisdom van Vliet kwam uit een welvarende patriciërsfamilie. Haar opa, vader en haar man waren burgemeester van Haastrecht. Ook eerdere generaties hadden politieke macht in de omgeving. Zelf overleed Paulina Bisdom van Vliet in 1923. Naast haar huis liet ze nog iets anders na aan de Haastrechtse gemeenschap: een mysterieus verzegeld pakketje dat 100 jaar na haar dood pas mag worden geopend. Dat moment is bijna daar: op 1 juni mag het pakketje open. Nieuwsgierige Haastrechters tellen ongeduldig af tot de grote dag.
De meest bekende plek is haar voormalige woonhuis. In haar testament bepaalde Paulina Bisdom van Vliet dat het een museum moest worden. Met veel authentiek servies, porseleinen bordjes als decoratie en oude schilderijen aan de muur is er tot op de dag van vandaag bijna niets veranderd aan het museum.
Tegenover het museum ligt De Overtuin. Het openbare park hoorde vroeger bij het woonhuis. Nu wordt het groen opgeknapt door de vrijwilligers van de Stichting Overtuin. 'Het was hier zo'n woestenij. We willen het nu restaureren naar hoe het was in 1923', zegt Bart Crouwers van de stichting.
De organisatie heeft grootste plannen. Zo moet het hek verplaatst worden, moet het theehuis dat er ooit stond weer teruggebracht worden en moeten de bruggen weer in oude staat worden teruggebracht.
Pauline mocht op eerste rij plaatsnemen
Bij elke plek hoort een verhaal. Zo heeft Paulina Bisdom van Vliet cultuurhuis Concordia gesticht voor het verenigingsleven van Haastrecht. Er konden voorstellingen worden gegeven, waarbij Paulina dan op de eerste rij mocht plaatsnemen. Maar er gaat ook een ander verhaal over de totstandkoming van Concordia. Zo zou het neergezet zijn om de zichtlijn tussen het balkon van Paulina's huis en de katholieke kerk te blokkeren. Zelf was Paulina namelijk protestants. 'Maar dit is de legende die gaat, het is nooit bewezen', zegt Rob van Zuilen van Concordia.
Paulina had veel land in en rond Haastrecht in haar bezit. Daar stonden boerderijen op die vernoemd waren naar familieleden van Paulina. De Marcellus Hoeve bijvoorbeeld is naar haar vader vernoemd. Of de Henriette Petronella's Hoeve naar haar schoonmoeder. De boerderijen zijn te herkennen aan deze namen in de grijze natuursteen met zwarte rand.
Paulina was een strenge eigenaar. Als de boeren de pacht niet konden betalen dan werden zij direct uit de boerderij gestuurd. Ook al kwam het door een slechte oogst waar de boeren door slecht weer niks aan konden doen.
Het verhaal in Haastrecht ging dat Paulina maar liefst 99 boerderijen had. 'Geen honderd, want dan zou je extra belasting moeten betalen. Of je zou zelfs een soort beschermleger moeten hebben', zegt Rob Anders. Hij bestudeerde de geschiedenis van de Haastrechtse boerderijen. 'Ze had echter niet zoveel boerderijen. Ik heb er 23 kunnen traceren.'
In de vijfdelige podcastserie Het Geheim van Haastrecht gaat journalist Lieuwe van Slooten op zoek naar de erfenis van Paulina Bisdom van Vliet. Vanaf nu is aflevering drie te beluisteren. 'Je ziet op zoveel plekken in Haastrecht de sporen van Paulina Bisdom van Vliet. Ook al is ze al bijna 100 jaar dood, ze leeft eigenlijk meer dan ooit', vertelt Lieuwe over de fysieke erfenis van Paulina Bisdom van Vliet. In deze derde aflevering gaat Lieuwe op zoek naar haar fysieke erfenis want elke plek heeft zijn eigen verhaal.
De podcast 'Het Geheim van Haastrecht' kun je vinden op de gebruikelijke podcast-platforms zoals Apple Podcast of Spotify. Abonneer je zodat je geen aflevering hoeft te missen. Klik hier om aflevering drie te beluisteren.
