Veelbesproken schilderij met witte, rokende mannen verhuist binnen universiteit
26 mei, 20:23 • 3 minuten leestijd
LEIDEN - Het schilderij van een volledig mannelijk en sigaren rokend bestuurscollege van de Universiteit Leiden uit de jaren 70 moet een prominente plek binnen het Academiegebouw krijgen en worden voorzien van context. Dat is de voorlopige aanbeveling van de commissie die de universiteit adviseert over de toekomst van het kunstwerk. Er onstond afgelopen november een rel over, toen medewerkers het doek van de muur van een vergaderruimte haalden en omdraaiden, omdat ze het niet meer van deze tijd vonden. Ze voelden zich niet vertegenwoordigd door de rokende witte mannen.
Een tweet van een promovendus van de universiteit, waarin ze zich afvroeg welk signaal het schilderij uitstraalde en opmerkte dat een ironische of zelfkritische noot ernaast niet zou misstaan, was genoeg voor een spontane actie van medewerkers, die het kunstwerk omdraaiden. Het in 1976 geschilderde doek van Rein Dool is na de actie van tijdelijk weer teruggehangen in de vergaderruimte van het Academiegebouw.
De universiteit gaf aan dat er zou worden nagedacht over de toekomst van het schilderij. Later bleek dat de helft van de mannen op het schilderij niet rookte, vrij progressief in die tijd, en dat het toenmalige college van bestuur juist symbool stond voor de democratisering van de universiteit.
Vrijdagmiddag maakte de voorzitter van de commissie, emeritus hoogleraar Kitty Zijlmans, het voorlopige advies bekend: het schilderij moet prominenter worden opgehangen in het Academiegebouw, op een plek waar iedereen het kan zien. Ook wordt het voorzien van context. 'We gaan volgende week als commissie nog wel om tafel en het advies aanscherpen op basis van wat we vandaag op het symposium over de toekomst van het schilderij hebben gehoord', zegt Zijlmans. De verwachting is dat de aanbeveling om het schilderij van Dool te verplaatsen ook in het definitieve advies wordt gehandhaafd.
Breder tentoonstellingsbeleid
De commissie kreeg van de universiteit ook de opdracht te adviseren over het universitaire tentoonstellingsbeleid in brede zin. De commissie stelt voor een kunstcommissie in te stellen die op zoek gaat naar een nieuwe balans tussen verleden en hedendaagse eisen. Het Academiegebouw moet volgens de commissie worden aangevuld met meer kunst dat representatief is voor de huidige profilering van de universiteit. Verder dient de universiteit te zorgen voor debat over het spanningsveld tussen historische en hedendaagse waarden en idealen.
'We hebben vandaag op het symposium veel geleerd hoe we het beter kunnen doen op de universiteit', zegt rector magnificus Hester Bijl. 'Het was een belangrijk bestuur dat afgebeeld is op het schilderij. Zo'n belangrijke representatie van de muur afhalen bracht veel teweeg. Tegelijkertijd voelde niet iedereen zich gerepresenteerd door de witte mannen. Binnenkort komt het advies naar ons als college toe. We gaan er zeker serieus mee aan de slag en kijken hoe we het grootste deel tot uitvoering kunnen brengen.'
