'Kalm, geduldig, maar dwingt ook respect af', Bruno Bruins gaat puinruimen in Haagse politiek

Het is een klein, opvallend dingetje, maar wel iets wat veel vertelt over wat voor een mens Bruno Bruins is: vlak na zijn gedwongen vertrek als minister voor Medische Zorg en Sport stuurden allerlei Nederlandse topsporters hem zelfgemaakte tekeningen als beterschapswens. Olympisch kampioenen als schaatsers Patrick Roest en Thomas Krol en zeilster Marit Bouwmeester stuurden hem creaties. Bruins tekent zelf ook graag en wanneer een sporter een bijzondere prestatie neer had gezet, stuurde hij ze een zelfgemaakte tekening.

Misschien kunnen de Haagse fractievoorzitters dus het beste hun kleurpotloden gaan slijpen, want de 59-jarige oud-minister gaat de komende tijd aan de slag als gesprekleider in de gemeenteraad. Hij moet met alle partijen gaan praten over de ontstane situatie na de vrijspraak van oud-wethouders Richard de Mos en Rachid Guernaoui van Hart voor Den Haag. In die gesprekken moet het gaan over 'het vertrouwen tussen de partijen, de verschillen in partijfinanciering en de samenstelling van het college'. Zo staat de inhoud van zijn rol omschreven in een aangenomen motie. Pikant daarbij is dat twee collegepartijen, GroenLinks en PvdA, tegen de aanstelling van een gesprekleider hebben gestemd.

Bruins is bekend in de stad als politicus en als bestuurder, maar ook als cultuurliefhebber: hij houdt vooral van funkmuziek. Twee van zijn voormalige collega's, oud-PvdA-wethouders Pierre Heijnen en Marnix Norder, spreken lovend over de kwaliteiten van Bruins, die hem van pas gaan komen als gespreksleider. 'Hij zal deze taak op een zachtere manier aanpakken dan bijvoorbeeld Johan Remkes', zegt Heijnen. 'Hij is heel empathisch en dat is van belang, want de verhoudingen in de lokale politiek zijn niet al te best.'

En die zachtheid en empathie roemt Heijnen juist als een kracht van de nieuw aangestelde gespreksleider. Heijnen vreest niet dat zijn oud-collega daarmee ten onder zal gaan in de huidige gepolariseerde politiek. 'Bruno loopt lang genoeg mee en heeft ook ervaring als formateur in Leidschendam-Voorburg en de provincie. Hij weet dus best wanneer het tijd is om op je strepen te gaan staan, een beetje boos te gaan kijken of een keer met een deur te slaan.'

Marnix Norder noemt de in Arnhem geboren Bruins 'een man uit het oosten'. En dat zie je volgens Norder terug in zijn karakter: 'Bruno is geen blaaskaak of bluffer. En hij houdt niet van achterbakse spelletjes. Hij vindt heldere afspraken maken belangrijk en er dan een klap op te geven, zoals hij dat dan zegt. Een man een man, een woord een woord.'

'En hij is iemand die iets durft, ook als er veel weerstand is', vervolgt Norder. Hij noemt het verkeercirculatieplan van Bruins waardoor auto's nu geweerd worden uit de Haagse binnenstad als voorbeeld. 'Hij gaat een oplossing niet uit de weg, ook als het niet met applaus ontvangen wordt. Daarom is hij een goede man voor deze klus als gespreksleider', concludeert Norder.

Voordat hij politieke banen had als minister en wethouder werkte Bruno Bruins in de jaren negentig als hoofd personeelszaken bij de HTM. De lijntjes tussen Bruins en de HTM zijn blijkbaar altijd kort gebleven: toen HTM-directeur Jaap Bierman in 2020 ziek werd en vervangen moest worden, nam de oud-minister tijdelijk zijn plaats in.

Bruins werkte toen samen met de financieel directeur van de HTM, Gerard Boot. Die kende hem nog goed, omdat Boot als topambtenaar bij de gemeente werkte toen Bruins wethouder was. Ook de HTM-directeur denkt dat de gemeenteraad een goede keuze heeft gemaakt. 'Ik snap wel dat ze voor deze moeilijke taak om mensen weer bij elkaar te brengen bij hem zijn uitgekomen', zegt de HTM-directeur. 'Bruno is een prettige, rustige vent, die ook respect afdwingt. Iemand die niet eindeloos achterom wil kijken. Hij neemt de zaken zoals ze nu zijn en probeert van daaruit vooruit te komen. En als het nodig is, is hij daarbij wel een beetje een oliemannetje.'

De gesprekken in de Haagse gemeenteraad waaraan Bruno Bruins nu leiding zal gaan geven, vinden plaats onder behoorlijke hoogspanning. De verhoudingen in de raad staan op scherp sinds in 2019 de Haagse corruptiezaak begon met een inval in het stadhuis. Toenmalig wethouders Richard de Mos en Rachid Guernaoui bleken verdacht te worden van corruptie en hun partij Hart van Den Haag werd uit het gemeentebestuur gezet. Het onderzoek duurde zo lang dat de zaak nog bezig was tijdens de gemeenteraadsverkiezingen in 2022. Bij de daaropvolgende collegeonderhandelingen werd Hart voor Den Haag buiten het gemeentebestuur gehouden.

Dat alles heeft diepe wonden geslagen in de Haagse raad en die blijken niet zomaar te genezen nu De Mos en Guernaoui door de rechter volledig vrijgesproken zijn. Hart voor Den Haag wil nu zo snel mogelijk weer terug het gemeentebestuur in, maar daar willen collegepartijen GroenLinks en PvdA helemaal niets van weten: ze willen er zelfs niet over praten en stemden daarom tegen de motie voor het aanstellen van een gesprekleider.

De twee grootste partijen in de Haagse gemeenteraad klinken tevreden over de keuze van Bruins als leider van de gesprekken die de komende tijd plaats zullen gaan vinden. Marieke van Doorn van D66 kent Bruins niet persoonlijk en baseert haar mening op zijn ervaring in de gemeenteraad, als wethouder en als minister. 'Ik denk dat hij een goede man is om ons te helpen bij al het werk dat we moeten doen op het gebied van het verbeteren van de bestuurscultuur en het transparant maken van bijvoorbeeld partijdonaties. Ik ben blij dat hij deze klus op zich wil nemen en dat we ermee aan de slag kunnen'.

'Ik ken Bruno al heel wat jaartjes en ik denk dat hij een goede gespreksleider kan zijn', zegt Richard de Mos van Hart voor Den Haag. 'Hij kent de stad goed en met hem kunnen wij prima uit de voeten. We gaan aan de slag om onze doelstelling om terug te keren in het college voor elkaar te krijgen'.

En die doelstelling van De Mos, terugkeren in het gemeentebestuur, botst met de instelling waarmee collegepartijen GroenLinks en PvdA de gesprekken tegemoet zien. Voor die partijen moet het vooral in niets gaan lijken op coalitieonderhandelingen. En in dat licht is de benoeming van een (oud-)politicus als VVD'er Bruins in de rol van 'onafhankelijk gesprekleider' licht opmerkelijk. Want gespreksleider was Bruins nog nooit, wel formateur, zoals oud-PvdA-wethouder Heijnen ook meteen benoemde. Maar GroenLinks zegt in een reactie goed te kunnen leven met hem. 'Bruins is een prima keuze als gespreksleider', aldus GroenLinks-fractievoorzitter Maarten De Vuyst.

Volgens HTM-directeur Gerard Boot heeft Bruins nog een zeer relevante werkervaring: als hoofd personeelszaken bij de Haagse vervoerder. 'Dat is al iets van dertig jaar geleden, maar er zijn nog steeds HTM'ers die hem in die rol herinneren', zegt Boot. 'Ik ken Bruno als een kalm iemand, ook als de emoties hoog oplopen. En hij is een echte verbinder. Hij maakt contact met mensen door oprecht geïnteresseerd te zijn, veel vragen te stellen en goed te luisteren.'

Bruins' voormalige politieke collega's Heijnen en Norder verwachten dat de gesprekken wel even gaan duren, maar dat het geen gesprek zonder einde gaat worden. 'Hij gaat niet eindeloos rekken', voorspelt Marnix Norder. 'Maar hij gaat genoeg tijd nemen, zodat niemand kan zeggen dat hij niet zorgvuldig te werk is gegaan.'

Als mogelijke valkuil noemt Norder dat fracties toch politieke spelletjes gaan spelen tijdens de gesprekken. 'Dat niet alles wat ze willen of vinden op tafel komt, kan een probleem zijn. Maar ik denk ook dat Bruno dat met zijn ervaring aan zal voelen, zal benoemen, door zal vragen en desnoods achter de schermen zal toetsen of wat er gezegd wordt, waar is.' Pierre Heijnen heeft vooral een wens voor de gesprekken: 'Ik hoop dat het onder leiding van Bruno snel niet meer over de persoonlijke zaken gaat, maar om de inhoud. Dat de Haagse politiek weer gaat samenwerken uit liefde voor de stad en daar niet voor zichzelf zit.'

Naast zijn politieke functies heeft Bruins onder andere gewerkt bij de HTM, vervoersbedrijf Connexxion en het UWV. Momenteel heeft hij zitting in de raad van commissarissen van Intravacc en de raden van toezicht van Unicef en de Alrijne Zorggroep.