Wat doet dat verstopte kasteel op Haagse Binckhorst?
18 juni, 11:47 • 5 minuten leestijd
DEN HAAG - Onopvallend verstopt op het Haagse bedrijventerrein Binckhorst staat een kasteel waarnaar het hele gebied vernoemd is. Kasteel De Binckhorst. Tegenwoordig zit er een kinderdagverblijf en hoor je er kinderstemmetjes. Vroeger liepen er ridders en edellieden door de zalen. Het kasteel kent een veelbewogen geschiedenis. Het heeft belegeringen doorstaan en is verwoest. Het was de bakermat van een Nederlandse nazipartij, er waren weeskinderen gehuisvest en de mythe gaat dat de onwettige kinderen van koning Willem III in de tuin zijn begraven. Een korte impressie van de geschiedenis van kasteel De Binckhorst.
Belegerd en verwoest
Hoe oud kasteel De Binckhorst precies is, weten we niet. Wel is bekend dat in 1308 kasteelheer ridder Simon van Benthem zijn huis Binckhorst en de bijbehorende landerijen aan Willem III, graaf van Holland opdraagt. De ridder verzekert zich zo van grafelijke bescherming. En dat is in die tijd van oorlogen zeker nodig. Het kasteel wordt drie keer belegerd en daarbij gedeeltelijk verwoest. Twee keer tijdens de Hoekse- en Kabeljauwse twisten in de veertiende eeuw en bij het Beleg en Ontzet van Leiden in 1573 - 1574.
Uitzicht op de galg
Het is bijna niet meer voor te stellen met alle bebouwing tegenwoordig op de Binckhorst, maar de bewoners van kasteel De Binckhorst tussen 1300 en 1795, keken dus echt eeuwenlang uit op de galgenvelden. Ter dood veroordeelde misdadigers werden in het openbaar geëxecuteerd: ter lering ende vermaak. Na zo'n openbare executie worden de lichamen naar de galgenvelden gebracht waar ze als afschrikwekkend voorbeeld maanden en soms zelfs jarenlang blijven hangen. Tot 1795 kunnen de bewoners van het kasteel genieten van het bijzondere uitzicht, dan worden de galgenvelden afgeschaft.
De Stier van Potter
Op het wereldberoemde schilderij De Stier van Paulus Potter is kasteel De Binckhorst afgebeeld. Als je goed kijkt naar het grote doek van ongeveer 2,4 bij 3,4 meter zie je op de achtergrond, tussen de linkerachterpoot en de staart van de stier de contouren van het kasteel. (Zie de tweede foto in onderliggende fotoslider.) Potter schilderde het werk toen hij 21 was in 1647. Het schilderij hangt in het Mauritshuis in Den Haag.
Onwettige kinderen Koning Willem III in tuin begraven?
Er zijn ook mythes aan kasteel De Binckhorst verbonden. Een daarvan is het verhaal dat in de tuin van het kasteel heimelijk de onwettige kinderen van Koning Willem III zijn begraven. Een hardnekkig gerucht dat gebaseerd is op het losbandige leven van de toenmalige majesteit. Het is bekend dat de vorst tientallen bastaardkinderen verwekte bij zijn talloze minnaressen.
Een van deze dames, de Franse zangeres Eleonore d’Ambre, werd door de koning in 1877 in Huize Welgelegen in Rijswijk geïnstalleerd. Dit is hemelsbreed ruim drie kilometer van kasteel De Binckhorst gelegen. In Rijswijk gaat het verhaal rond dat er meerdere kinderen in de tuin van De Binckhorst zijn begraven. Bewijs daarvan is nooit gevonden.
De Binckhorstpartij
Begin jaren dertig van de twintigste eeuw is het kasteel in gebruik als café en theetuin. Een paar ruimtes worden verhuurd aan Adalbert Smit (1897-1994). Deze onderhuurder richt in 1931 de nazipartij Nationaalsocialistische Nederlandsche Arbeiderspartij ofwel N.S.N.A.P De Binckhorst op. Kranten noemen de partij De Binckhorstpartij en de aanhangers zijn De Binckhorsters. De partij is geen lang leven beschoren, in 1932 valt de partij uit een door onderlinge ruzies.
Smit blijft in eerste instantie het nationaalsocialisme verheerlijken tot de zomer van 1934. Dan wordt het hem duidelijk welke politiek Hitler bedrijft. Hij keert zich af van de nazi-ideologie en publiceert zelfs een pamflet die van zijn voormalig idool weinig heel laat. Na de Duitse inval in mei 1940 wordt hij door de Duitsers opgepakt en twee jaar gevangengehouden.
Mobilisatie
'Na zes eeuwen zal in het kasteel de soldatenoproep er weerklinken', schrijven de media in 1939 wanneer er tijdens de mobilisatie in 1939 soldaten in het kasteel worden gelegerd. Drie van hen sneuvelen in de meidagen van 1940. Voor hen wordt in de kasteeltuin een herdenkingsmonument geplaatst, het eerste van Nederland.
Weeshuis
In 1942 wordt het Haagse weeshuis aan de Hooftskade gevorderd door de bezetters. De weeskinderen moeten op andere plekken in de stad worden ondergebracht. Een van de locaties is kasteel De Binckhorst. Ook na de oorlog bleef het pand dienst doen als weeshuis. In 1958 verhuisde de instelling naar de Badhuisweg op Scheveningen.
Heden
Wat is er nog te zien van de geschiedenis in het kasteel zelf? Helaas niet veel, is de trieste conclusie. In de loop der eeuwen is er afgebroken, genadeloos gesloopt, of gewoon gestolen. In 1993 kocht de Oegstgeester projectontwikkelaar Menno Smitsloo het kasteel. Het werd grondig gerestaureerd en verhuurd aan Robert Schoemacher, cosmetisch chirurg. Welke bekende Nederlanders bij hem op bezoek gingen, hoort tot de geheimen van het kasteel. Tegenwoordig is in het kasteel een kinderopvang gevestigd.
Miep Smitsloo- de Graaff raakte gefascineerd door de geschiedenis van kasteel De Binckhorst. Ze deed uitgebreid onderzoek en schreef het boek 'De Ziel van De Binckhorst' over de geschiedenis van het kasteel en het gebied eromheen. In het rijk geïllustreerde boek staan nog meer verhalen en anekdotes over het kasteel en haar bewoners en gebruikers in de loop der eeuwen. Het boek is te koop via de site: De ziel van De Binckhorst.
