Megabrand was op twee plekken vanwege gasfles die na explosie 200 meter door lucht vloog
TER AAR - De enorme brand in Ter Aar drie maanden geleden, kon zo groot worden doordat een gasfles bij de eerste plek van de brand door de lucht schoot en in een ander bedrijf terechtkwam. Door die gasfles ontstond tweehonderd meter verderop een tweede brandhaard, die veel schade aanrichtte. Dat vertelde burgemeester Robbert-Jan van Duijn in het televisieprogramma West Vandaag. Ook blikt hij terug op die verwoestende avond, bijna drie maanden geleden.
'Dat was heel heftig', zijn de eerste woorden van de burgemeester van Nieuwkoop, waar Ter Aar onder valt, als hem wordt gevraagd naar die grote brand op het industrieterrein Bovenland. Vrijdagavond 9 juni ging het mis. Door nog onbekende oorzaak ontstond er brand in plasticproducent TN Plastics.
Door de aanwezigheid van veel brandbaar materiaal, slaat het vuur daar snel om zich heen. Daarbij explodeerde meerdere gasflessen, waarvan er één door het dak schoot en tweehonderd meter verderop het dak van het magazijn van woonwinkel Zitmaxx in vloog en een tweede, grote brandhaard veroorzaakte. De explosies die de gasflessen veroorzaakten, waren ook op beelden te zien en te horen.
De brandweer heeft donderdag een rapport gepresenteerd met de eerste conclusies over de grote brand in Ter Aar. Die brand kon zo groot worden door de ontploffende gasfles die 200 meter verder in sloeg. Ook de aanwezigheid van veel brandbaar materiaal, zoals verpakkingsmaterialen, meubels en pallets, zorgde voor de enorme vlammenzee. Bovendien lagen in het plasticbedrijf veel granulaatkorrels, die zorgden voor een felle brand.
'Laat dat wijntje maar staan'
'Ik kwam na een drukke week en een drukke dag 's avonds thuis. Het was heel lekker weer en ik ging even in de tuin zitten, maar toen zag ik in de verte die enorme rookwolk voorbij komen', blikt Van Duijn terug. 'Toen zei ik tegen mijn vrouw: laat dat wijntje maar staan, want dit is niet goed.'
Niets bleek minder waar, een groot deel van het industrieterrein stond in lichterlaaie. Ruim twintig panden raakten zwaar beschadigd. Van een aantal was niks meer over. 'Het was heel naar om te zien. Toen ik aan kwam rijden leek het wel een inferno. Heel naar...'
Wat zijn rol als burgemeester op zo'n moment is? 'Mijn vrienden vragen wel eens: wat weet jij als burgemeester nou van brand? Nou niets dus, daar heb ik ook geen verstand van', zegt de 36-jarige Van Duijn. 'Dus wat ik kan doen, is de brandweer hun werk laten doen. Dat is het allerbelangrijkste.'
Tot diep in de nacht praten met ondernemers
Daarnaast nam hij op dat moment de rol als 'burgervader' op zich. 'Dat kun je op zo'n moment alleen maar doen door daar te zijn.' Op het industrieterrein sprak hij die avond met ondernemers en omwonenden die kwamen kijken bij de enorme vlammenzee.
'Dan val je mekaar in de armen. Soms ben je even een moment stil en kijk je naar wat er gebeurt. Je praat met elkaar en hoort mensen hun verhaal aan. Zo zat ik om 3.00 uur 's nachts nog met twee ondernemers in het gemeentehuis een kop koffie te drinken.'
Die gesprekken waren 'een mengeling van emotie en ratio', stelt de burgemeester. 'Aan de ene kant was iedereen verdrietig, ontredderd. Mensen dachten: wat gebeurt hier? Wat gebeurt mij? Ze zagen letterlijk hun bedrijf in vlammen opgaan.'
'Aan de andere kant was het ook wel de kracht van mensen om te zeggen: nou, morgen weer een nieuwe dag. De zon komt weer op, dan gaan we aan de slag.'
Ook draaide er de hele nacht een crisisteam om de boel in de gaten te houden. 'Zij waren de hele nacht de waarden van de rookwolk aan het meten. Constant was het de vraag: wat moeten we doen? Moeten we evacueren? Als burgemeester met je dan in de lead.'
'Eerste aanvragen nieuwbouw al op het bureau'
De volgende dag was dat niet anders. 'We hadden die dag gelijk een bijeenkomst met ondernemers. We wilden weten wat er nodig was. We hebben een loket geopend voor alle vragen die ondernemers hebben. We proberen mensen op alle manieren te helpen en te ondersteunen.'
Nu ook nog, want de nasleep van de brand is nog lang niet voorbij. 'Dat traject loopt best goed', zegt de burgemeester die daarbij de woorden 'best goed' wel gek vindt klinken bij zo'n catastrofe. 'Maar we gaan altijd het gesprek met elkaar aan en we gaan er samen uitkomen. De eerste aanvragen voor nieuwbouw liggen al bij ons op het bureau.'
Vreemde brand op twee plekken
Dan is er nog de vraag: hoe kon die enorme brand nou zo ontstaan en zo uit de hand lopen? 'Er wordt nog steeds onderzoek gedaan', vertelt Van Duijn. 'De resultaten van het eerste onderzoek zijn nu vrijgegeven. Het was een vreemde brand, want op twee plekken op tweehonderd meter van elkaar waren er flinke brandhaarden.'
'Waarschijnlijk is een gasfles ontploft, door het dak geschoten en bij een ander bedrijf door het dak naar binnen gekomen waardoor er een tweede brand ontstond', zegt de burgemeester. 'Nu ik bepaalde filmpjes terugzie, zie je dat ook goed ontstaan; eerst één rookpluim en later een tweede.'
Ondanks dat de nasleep nog loopt, is het ook al tijd om terug te kijken en te leren van de brand. 'Je moet altijd leren van dit soort rampen', zegt Van Duijn.
'Daarom lopen er ook verschillende evaluaties. Naast het ontstaan van de brand, is dat ook een evaluatie naar hoe wij als gemeente en veiligheidsregio deze crisis, want zo kun je het wel noemen, hebben aangepakt. Daar kunnen we ongetwijfeld dingen van leren.'
Gezin onder rookpluimen hoorde niks
Eén van die dingen is de communicatie met bewoners. Zo was er een gezin dat, legaal, op het bedrijventerrein woonde. Zij kregen die avond niks te horen en hebben daar flink mee gezeten. 'Ik ben de week erna bij hen langs geweest. Ze hoorden op de avond zelf niks. Ze hebben uitgelegd hoe dat voor hun is geweest. Dat zijn hele duidelijke dingen waarvan ik denk: die moeten beter.'
Waarom ze niks hoorden? 'De brandweer was bezig met de operatie en het huis van het gezin was veilig, daar was geen twijfel over. Dus dan richt de focus zich op dat moment op andere dingen. Daar moeten we van leren', besluit Van Duijn.
