Wat zit in dit pakketje? Na 100 jaar gissen wordt geheim van Haastrecht onthuld
HAASTRECHT - Een dikke verzegelde enveloppe, dichtgemaakt met touwen, waarop staat: niet openen voordat er honderd jaar voorbij is. Nagelaten door Paulina Bisdom van Vliet, een rijke burgemeestersdochter uit Haastrecht die op 1 juni 1923 overleed. Na haar overlijden mocht een eeuw lang niemand weten wat er in 'het geheim van Haastrecht' zat, tot vandaag. Omroep West-journalist Lieuwe van Slooten komt uit Haastrecht en maakte een podcast over het geheim. Waarom de inhoud van het pakket honderd jaar geheim moest blijven? 'Dan weet je in ieder geval dat iedereen die je kent er niet meer is.'
In haar testament had Paulina besloten dat haar huis na haar overlijden een museum zou worden. Alle veertien kamers in het stadspaleis verkeren in originele staat, zonder hekjes en lintjes. 'Het huis is bevroren in de tijd. Paulina was heel specifiek in hoe ze het wilde', zegt Van Slooten. 'In een la in haar werkkamer had ze een briefje achtergelaten, waarop stond dat alle spullen in die la op exact dezelfde plek moesten liggen. Dat was het laatje van haar man.'
De man van Paulina was burgemeester van Haastrecht en overleed op jonge leeftijd. Na zijn overlijden had zij nog veel invloed in het dorp. Volgens Van Slooten had haar persoonlijkheid twee kanten. 'Ze was heel vrijgevig. Richtte bijvoorbeeld Concordia op, een gebouw voor de muziek- en gymnastiekvereniging. Een keer per jaar gaf de muziekvereniging een voorstelling, wel met de voorwaarde dat zij op de eerste rij moest zitten.'
Mysterie en speculatie
Ze had aanzien, maar kon ook ijzig zijn. 'Mensen namen altijd de hoed voor haar af, terwijl ze niet zeker wisten of ze thuis was.' Ook kwam Paulina in conflict met de protestantse kerk en sloot zich uit frustratie aan bij de tegenhanger van de kerk, de Nederlandse Protestantenbond. Daar liet ze een nieuw gebouw voor bouwen en liet geld na voor het salaris van de dominee. 'Dan ook weer met de voorwaarde dat de dominee vrijzinnig en modern was. Dus als ze haar geld gaf, bleef ze zich er wel mee bemoeien. Vandaar dat ze de bijnaam kreeg van de stille burgemeester.'
De onthulling van het geheim leeft enorm in het dorp. 'De instanties waar zij bij aangesloten was, hopen dat er iets voor hen in zit.' De inwoners van Haastrecht speculeren er op los. Sommige denken dat in de enveloppe een aanwijzing zit naar een schat of dat er een groot bedrag vrijkomt die over de Haastrechters verdeeld gaat worden.
Gevoeligheid van het opgebouwde kapitaal
De familie van Paulina Bisdom van Vliet was rijk en welvarend. Een groot deel van het familiekapitaal is verdiend door haar betovergrootvader. Hij bezat aandelen in de VOC en had een plantage in Suriname. De gevoeligheid van het opgebouwde vermogen bespreekt Van Slooten ook in zijn podcast.
'Het is af te vragen wat de schuld van Paulina was in haar familiekapitaal. Zelf was zij bewust van haar vermogen en gaf zij veel van haar geld weg aan bijvoorbeeld liefdadigheid. Aan de andere kant hoopt men dat er extra geld vrij komt, dan moet je je wel afvragen wat voor geld dat is.'
Het geheim onthuld
Of dat laatste echt gaat gebeuren, lijkt Van Slooten sterk. 'Ik ga er niet vanuit dat het een geldprijs a la postcodeloterij is.' Maar wat het dan wel is, weten nu alleen Paulina en het bestuur van het museum. Op 1 juni, precies honderd jaar na haar sterfdag, heeft het bestuur de enveloppe geopend. De inhoud van het geheim is volgens hen van 'grote historische waarde'.
Na honderd jaar mysterie en speculatie zal vanmiddag het geheim van Haastrecht door het bestuur van het museum worden onthuld. 'Het pakket weegt één kilo. In theorie zou het een juweel kunnen zijn. Maar ik gok dat het gevoelige briefcorrespondentie is, dat na een eeuw pas bekend mocht worden', zegt Van Slooten tot besluit tegen de NOS.
Paulina Bisdom van Vliet kwam uit een welvarende patriciërsfamilie. Haar opa, vader en haar man waren burgemeester van Haastrecht. Ook eerdere generaties hadden politieke macht in de omgeving. Zelf overleed Paulina Bisdom van Vliet in 1923. Naast haar huis liet ze nog iets anders na aan de Haastrechtse gemeenschap: een mysterieus verzegeld pakketje dat honderd jaar na haar dood pas mocht worden geopend. Dat moment is was op 1 juni, maar de grote onthulling is op vrijdag 8 september. Nieuwsgierige Haastrechters tellen ongeduldig af tot deze grote dag.
In de zesdelige podcastserie Het Geheim van Haastrecht gaat journalist Lieuwe van Slooten op zoek naar de erfenis van Paulina Bisdom van Vliet. De podcast 'Het Geheim van Haastrecht' kun je vinden op de gebruikelijke podcast-platforms zoals Apple Podcast of Spotify. Abonneer je zodat je geen aflevering hoeft te missen.
