Zes vragen en antwoorden over renovatie Binnenhof: van haringkraam tot kastanjeboom
DEN HAAG - De voorbereidingen van de werkzaamheden voor de renovatie van het Binnenhof hebben van het centrum van Den Haag al een behoorlijke bouwput gemaakt, maar dat wordt alleen maar meer wanneer er echt gebouwd gaat worden. In december gaat het Rijksvastgoedbedrijf de bouwplannen ook echt indienen, zei wethouder Bruines tegen de gemeenteraad. Wat is de impact van deze bouwput op de stad de komende jaren? En daarna? Zes antwoorden over de haringkraam, de uitkijktoren, ridderfeesten en verdwijnende kastanjebomen.
Wat gebeurt er met de monumentale kastanjebomen op de Hofplaats?
Op de Hofplaats staan nu nog negen kastanjebomen, daarvan gaan er drie sneuvelen, zegt verantwoordelijk wethouder Bruines. Dit tot groot ongenoegen van de gemeenteraad. Twee jaar geleden is er nog een motie van de Partij voor de Dieren (PvdD) aangenomen waarin uitdrukkelijk gesteld wordt dat er helemaal niet gekapt mag worden. Daarom wil de partij, die inmiddels in het college zit, van Bruines weten waarom ze het kappen dan toch toestaat. 'Deze bomen hebben een cultuurhistorische waarde', zegt PvdD-fractievertegenwoordiger Jan Willem van den Bos.
De gemeenteraad is van links tot rechts bezorgd over het verdwijnen van de bomen op de Hofplaats. Wethouder Bruines beantwoordt deze zorgen met uitleg over het bouwplan wat ingediend gaat worden. 'Onder het gebouw komt een grote ruimte, de entree. Daar zitten nu de wortels van die bomen.' En als verzachting meldt ze nog dat er eerst nog meer bomen zouden sneuvelen, maar dat het uiteindelijk plan kleiner is geworden door bezwaren van Den Haag. Daarnaast worden er nieuwe bomen geplant, in de buurt van de Gevangenpoort, weet de wethouder.
De PvdD is er niet gerust op en Jan Willem van den Bos dringt erop aan dat de bomen pas gekapt mogen worden wanneer de bouwvergunning voor de Publieksentree onherroepelijk verleend is. Fractievoorzitter Maarten de Vuyst van GroenLinks sluit nog af met 'een warm pleidooi voor de kastanjeboom die uit het Haagse straatbeeld dreigt te verdwijnen'.
Naast de drie monumentale kastanjes verdwijnt er nog een monument van de Hofplaats: ook de grondwetbank, die in 1992 door de gemeente cadeau werd gegeven aan de Tweede Kamer, sneuvelt in de nieuwe plannen.
In een reactie laat een woordvoerder van het Rijksvastgoedbedrijf weten dat er geen drie, maar twee kastanjes gekapt moeten worden voor de publieksentree van de Tweede Kamer. Ook zullen er, volgens het RVB, op de Hofplaats zelf nieuwe bomen terug geplant worden. 'Bomen die de omgeving aantrekkelijk zullen maken, bijvoorbeeld met bloemen in de lente of fraaie bladverkleuring in de herfst.' Ook laat hij weten dat delen van de Grondwetbank een plek krijgen op het nieuwe Binnenhof en dat ook de tekst van de grondwet terug komt in het nieuwe gebouw.
Heeft de gemeente(raad) nog wat te zeggen over het centrum tijdens de verbouwing?
Er ligt dus een motie dat er niet gekapt mag worden en toch gaat het gebeuren. Hoe kan dat, heeft de stad nog de regie over de verbouwing van haar centrum? Beperkt, lijkt het eerlijke antwoord. 'Wanneer heeft de raad en de stad hier inspraak', vraagt VVD-fractievoorzitter Lotte van Basten Batenburg zich hardop af in de commissievergadering.
Het is het Rijksvastgoedbedrijf (RVB) dat verantwoordelijk is voor de verbouwing van de Tweede Kamer en dat blijkt moeilijk in toom te houden door de wethouder. 'Ik word hier chagrijnig van', zei Bruines nog in april, toen het RVB zich opnieuw niet bleek te houden aan afspraken die gemaakt zijn over beperking van de overlast. Ook informeerde de RVB pas kort voor de bekendmaking dat de werkzaamheden met twee jaar uitlopen. Het hart van de binnenstad blijft nu tot 2028 een bouwput.
Nu dient het RVB de bouwplannen voor de publieksentree op de Hofplaats in als 'een bijgebouw aan een bestaand gebouw'. legt wethouder Bruines uit tijdens de commissievergadering. Daardoor kan er worden gebouwd tegen het bestemmingsplan in. Strikt genomen is het natuurlijk een aanbouw, maar wel een flinke op een nogal beeldbepalende locatie. Op deze manier piept het RVB nog snel over een geitenpaadje - de 'kruimelregeling' - voordat de nieuwe omgevingswet dat vanaf 1 januari 2024 onmogelijk maakt. Normaal beslist de gemeenteraad namelijk over een wijziging van het bestemmingsplan.
De kruimelvergunning is een relatief snelle route om van het bestemmingsplan af te wijken. Relatief snel omdat de reguliere voorbereidingsprocedure van 8 weken op een kruimelaanvraag van toepassing is én omdat de gemeenteraad geen bemoeienis met een kruimelafwijking heeft.
Ondanks dat ze hier buitenspel staat, dringt de gemeenteraad bij de wethouder aan om in actie te komen. 'Is er geen mogelijkheid om af te wijken van deze procedure', wil Jan Willem van Bos van PvdD opnieuw weten. 'Het is zo'n prominente plek in de stad.' Maar ook de wethouder staat met lege handen: 'Als je een lichte regeling hebt, mag je geen zwaardere regeling toepassen', legt Bruines uit. 'Als we het niet zo doen, dan komen er juridische problemen met het Rijk.'
Is er al een oplossing voor de viskraam?
Ondernemers in de Haagse binnenstad zuchten onder alle werkzaamheden aan het Binnenhof. Op de Lange Poten staan de bouwhekken op vier meter van de gevels zodat het krap is voor het winkelend publiek. Maar niemand staat zo ingebouwd als Martin Buutveld met zijn viskraam. Al anderhalf jaar staat hij tussen de hekken, hij wordt er letterlijk ziek van.
Raadsleden Ralph Sluis van Hart voor Den Haag en Chris van der Helm van de VVD trekken zich het lot aan van de visverkoper en bemiddelen tussen Buutveld en de RVB. En er worden maatregelen beloofd om te zorgen dat hij door kan met zijn zaak tijdens de verbouwing. Wethouder Bruines heeft meer goed nieuws: 'De viskraam wordt verplaatst voor het bouwen van de uitkijktoren, maar daarna komt hij terug op een goede plek op het Buitenhof, naast die toren.'
Die uitkijktoren komt er dus?
Dertig meter hoog, moet hij worden: de uitkijktoren over de bouwplaats. Het eerste idee was om een toren van tachtig meter hoog te plaatsen en die had er al vanaf 2020 moeten staan. Misschien zucht wethouder Bruines dan ook een beetje als ze zegt dat de toren er nu dan 'eindelijk 'toch echt gaat komen. Ook wijst ze op het bezoekerscentrum van de verbouwing wat 'hartstikke mooi' is geworden.
Wat gebeurt er met de buurman van de viskraam: Koning Willem II?
Wie misschien nog wel langer op het Buitenhof staat dan de viskraam van Martin Buutveld, is koning Willem II, althans zijn standbeeld. Ook hij zal moeten wijken voor de verbouwing en vooral, voor de uitkijktoren. Maar waar ga je naartoe met een standbeeld van een koning?
Niet naar een depot, zeggen meerdere partijen in de Haagse raad. 'Kan hij misschien naar Zuidwest', vraagt fractievertegenwoordiger Tim de Boer van de Haagse Stadspartij zich af. De wethouder zegt toe te gaan zoeken naar een andere plek voor 'dat ding', waarna ze zelf om die verwijzing naar een standbeeld van een koning moet lachen.
Wat wordt er gedaan om de binnenstad levendig te houden rond zo'n grote bouwput?
Om de sjeu er een beetje in te houden in het Haagse centrum, zouden er extra activiteiten gepland worden. Maar daar ziet de VVD nog niets van terug. 'Waar blijft een winterfeest, de weken van ridders en knechten, de middeleeuwse spelen: kom maar op met die creativiteit', zegt fractievoorzitter Lotte van Basten Batenburg.
Zo concreet zijn de plannen nog niet, maar er wordt wel gewerkt aan een programmering van activiteiten in het centrum. Ook wordt er gekeken of bestaande evenementen langer kunnen door, om zo een doorlopend aanbod van reuring te hebben. Daarnaast zal er een beeldententoonstelling komen met werk uit musea uit het Museumkwartier.
Op dinsdag 7 november organiseert het Rijksvastgoedbedrijf een informatiemarkt over de Binnehofrenovatie in cultuurcomplex Amare. Dit is van 16.30 tot 20.00 uur gratis toegankelijk.
