Kinderen die niet naar school kunnen vaker tussen wal en schip: 'Opvang raakt vol'
15 november, 07:00 • 4 minuten leestijd
ZOETERMEER - Alica (14) en Kiara (12) liepen vast op school, waardoor ze thuis kwamen te zitten. Het Wilmahuis in Zoetermeer bood een oplossing. De meiden konden terecht bij een dagbehandeling voor thuiszitters. Daar wordt schoolwerk gecombineerd met persoonlijke begeleiding. Maar de wachtlijst voor deze 'thuiszittersgroep' wordt steeds langer. 'Er zijn te veel kinderen die tussen wal en schip vallen.'
Het Wilmahuis is een zelfstandige jeugdhulporganisatie uit Zoetermeer. Hun dagbehandeling voor 'thuiszitters' lijkt een gat in het onderwijssysteem bloot te leggen. 'Hier komen kinderen die moeite hebben met leren en kinderen met gedragsproblemen', vertelt directeur zorg Daphne Wijers. 'Vaak hebben kinderen een combinatie van die problemen, waardoor ze tussen wal en schip vallen.'
Ook ontvangt Wijers kinderen die in een gesloten zorginstelling zaten, maar nog niet klaar zijn om terug te keren naar school. 'Wat bij alle kinderen overeenkomt, is dat ze niet passen binnen de hokjes die bestaan in het onderwijs. En dan komen ze vaak langdurig thuis te zitten. Dat proberen wij te voorkomen.'
Geen snelle oplossing
Wijers maakt zich zorgen over de groeiende groep kinderen die tussen wal en schip valt. 'Kinderen mogen hier zo lang blijven als nodig is, maar wij willen natuurlijk graag dat ze weer naar een echte school kunnen', vertelt ze. 'Dat wordt steeds lastiger, omdat het speciaal onderwijs vol zit. Ook de GGZ zit op slot en in kinderdagcentra kunnen deze kinderen vaak ook niet meer terecht.'
Volgens Wijers is er geen concrete of snelle oplossing voor dit probleem. 'In allerlei sectoren is er innovatie, behalve in het onderwijs. Als een kind niet in het systeem past, heeft het pech. Met alle gevolgen van dien.' Wijers ziet dat scholen vaak hard hun best doen voor leerlingen. 'Ze krijgen alleen niet altijd de tools om met bepaalde kinderen om te gaan. Of er is te weinig tijd voor, omdat de klassen groot zijn.'
Het is schadelijk als ze lang thuis zitten - Daphne Wijers
Bij de dagbehandeling voor thuiszitters van het Wilmahuis komen dagelijks ruim dertig kinderen. 'Als ze hier niet terechtkunnen, zitten ze vaak langdurig thuis. Dat gebeurt helaas nog te vaak.'
Het is niet alleen slecht voor een kind om langdurig thuis te zitten, maar het heeft volgens Wijers een grote impact op het hele gezin. 'Er moet altijd iemand bij het kind zijn en dat is natuurlijk lastig te combineren met werk en andere verplichtingen.' Weijers vindt elk kind dat thuisblijft er een te veel. 'Kinderen horen onder leeftijdsgenootjes te zijn, om zich sociaal emotioneel ook te ontwikkelen. Het is schadelijk als ze lang thuis zitten.'
Bang voor school
Alicia komt nu bijna drie maanden bij de dagbehandeling voor thuiszitters. Een uitkomst voor haar. 'Hier voel ik mij rustiger', vertelt ze. 'Ik werd erg gepest op mijn vorig school en daarom durfde ik er niet meer naartoe.' Ze vertelt dat ze heel gevoelig is voor het overnemen van gedrag van andere kinderen. ‘Dan kan ik bijvoorbeeld ineens heel erg druk of boos worden als kinderen om mij heen dat ook zijn.'
Bij de dagbehandeling doet ze een combinatie van schoolwerk en 'leuke dingen'. 'Ik ben gek op het maken van diamond paintings, dat zijn een soort knutselwerkjes met glimmende steentjes. Ik word er rustig van om dat te doen.' Ook heeft ze een stapel boeken waar ze dagelijks in leest.
'Veel om aan te werken'
Bij de dagbehandeling raakte Alicia bevriend met Kiara. Zij kon ook niet aarden op een 'gewone' school. 'Ik werd de hele tijd heel snel boos. De juffen en meesters konden daar niet goed mee omgaan en ik kon het zelf ook niet goed oplossen', vertelt ze. Kiara lijkt in het Wilmahuis een rustig en lief meisje, maar vertelt dat ze nog veel heeft om aan te werken. 'Soms gaat het goed en soms nog niet.'
Kiara en Alica vertellen dat er bij de dagbehandeling veel verschillende ruimtes zijn. 'We koken elke week', vertelt Alicia. 'En er is een chillruimte waar je kunt zitten om rustig te worden als je dat nodig hebt', vertelt Kiara. 'Eigenlijk is het net als een school, maar dan met wat meer leuke dingen.'
Een thuiszitter is volgens het Nederlands Jeugdinstituut een kind dat vastloopt in het onderwijssysteem en langdurig of blijvend afwezig is. Sinds de wet passend onderwijs in 2014 werd ingevoerd, moeten scholen een plek vinden voor kinderen die extra steun nodig hebben. Vakbonden en belangenorganisaties stellen dat deze wet juist averechts werkt: het aantal thuiszitters groeit ieder jaar. Het totaal aantal thuiszitters is afhankelijk van de manier waarop geteld wordt. De officiële cijfers gaan uit van een kleine 5000 thuiszitters. Ouderverenigingen gaan uit van 15.000 tot 20.000 kinderen die om welke reden dan ook geen onderwijs volgen. Daarbij zit een groep verborgen thuiszitters. Dat zijn kinderen die bijvoorbeeld geschorst zijn, vrijstelling van schoolbezoek hebben, illegaal in Nederland zijn, vanuit een jeugdzorginstelling komen of langdurig ziek zijn.
