Lokale partijen wagen zich niet aan stemadvies: 'Wij zijn van divers pluimage'

'Wat wij de kracht vinden van een lokale partij is dat wij niet gebonden zijn aan een landelijke partij en daardoor onze eigen koers kunnen bepalen.' Aan het woord is fractievoorzitter Sophie Wentink van studentenpartij STIP in Delft. De partij is de grootste in de stad en zit in het college van burgemeester en wethouders. Wentink ziet louter voordelen aan het zijn van een lokale partij.

'Wij hoeven ons niet te houden aan landelijke verkiezingsprogramma's', legt ze uit. 'Dat is anders bij landelijke partijen die in de gemeenteraad zitten, zoals bijvoorbeeld D66 of de VVD. Zij dienen zich bij beslissingen ook te houden aan de landelijke partijlijn en wij kunnen ons helemaal focussen op Delft.'

Neemt niet weg dat ook voor STIP de Tweede Kamerverkiezingen belangrijk zijn, want veel landelijke beslissingen treffen gemeenten. Wentink: 'In 2015 zijn bijvoorbeeld veel taken, zoals de thuis- en jeugdzorg, overgeheveld van het Rijk naar gemeenten, maar daar zijn onvoldoende financiële middelen bij geleverd. Daarom moeten we bezuinigen. Hierover vinden we te weinig terug in de landelijke verkiezingsprogramma's.'

Aan een stemadvies voor haar achterban waagt Wentink zich niet. 'Dat is voor iedereen verschillend, maar als je op een partij wil stemmen die te vergelijken is met STIP dan zou ik adviseren om te kijken naar een pragmatische en progressieve partij die actie heeft op duurzaamheid, cultuur en woningbouw.'

Peter Duijsens leidt Westland Verstandig, de grootste partij in Westland. Zijn partij heeft volgens hem het best in beeld wat de noden van de Westlanders zijn. 'Wij hebben een duidelijk ander zicht op wat goed is voor een gemeente dan landelijke partijen in de gemeenteraad', zegt hij. 'Landelijke partijen zitten vaak klem tussen lokale behoeften en landelijke standpunten, bijvoorbeeld op het gebied van duurzaamheid. Dat valt lokaal niet goed.'

Duijsens zegt goede contacten te hebben met sommige partijen in de Tweede Kamer, zoals de VVD en het CDA. 'Want soms zijn er grensoverschrijdende zaken die van hogerhand wat soepeler geregeld zouden kunnen worden', zegt hij. 'Dan moet je als lokale partij die contacten niet uit de weg gaan. Als je landelijke hulp nodig hebt en het is zinvolle hulp dan moet je die proberen te krijgen.'

Het is volgens Duijsens lastig om een stemadvies te geven aan zijn achterban. 'Maar ik zou oppassen met de nieuwkomers. BBB hield bijvoorbeeld enorm huis bij de provinciale statenverkiezingen, maar zakt nu weg omdat de partij niet kan waarmaken wat het beloofde. Dat geldt voor iedere nieuwkomer, ook NSC van Pieter Omtzigt. Ik zou het dus bij de gevestigde partijen houden. Wat ik zelf ga stemmen? Een gevestigde landelijke partij.'

Richard de Mos kent het klappen van de zweep van zowel de landelijke als de lokale politiek. Hij is jarenlang de partijleider van de grootste lokale partij in Den Haag, maar zat daarvoor voor de PVV in de Kamer. Ook is De Mos alweer enige tijd de woordvoerder van Wybren van Haga van BVNL en is daarom regelmatig in de Tweede Kamer te vinden.

In 2021 probeerde Richard de Mos met Code Oranje terug te keren naar het Binnenhof. Code Oranje wilde het geluid van lokale partijen naar de Tweede Kamer brengen, maar het lukte niet om een zetel te bemachtigen.

'De lokale kiezer stemt met de landelijke verkiezingen blijkbaar heel versplinterd', zegt De Mos terugkijkend op zijn avontuur met Code Oranje. 'Het is heel moeilijk om dat te verenigen. We hebben geprobeerd om de lokale problemen op de landelijke agenda te krijgen. Want zoiets als de miljoenenkorting op het Gemeentefonds raakt alle Hagenaars, maar ga die boodschap maar eens uitleggen. Dat is veel lastiger dan zeggen: we sluiten de grenzen.'

Hij vindt desondanks dat het verkondigen van de lokale boodschap noodzakelijk blijft. 'Want de lokale politiek wordt vaak opgezadeld met problemen die door de landelijke politiek zijn veroorzaakt.'

De Mos weet al precies op welke partij hij gaat stemmen. 'Ik ga op mijn werkgever stemmen, BVNL. Het is niet zo dat ik anders ontslagen wordt, maar het is wel logisch, want ik werk met overtuiging en bezieling bij BVNL. Sommige van mijn fractiegenoten van Hart voor Den Haag zullen trouwens anders stemmen. Ik weet van meerdere fractiegenoten dat zij op verschillende partijen stemmen, want wij zijn van divers pluimage. Dat is dan ook de kracht van Hart voor Den Haag.'