Kunst: noodzaak of overbodig? (weblog)

Dat er fors moet worden bezuinigd is duidelijk. Ook in deze hoek. Maar waar cultureel Nederland vooral voor vreest is een complete kaalslag onder aanvoering van PVV. Alles is Geert Wilders eraan gelegen om een einde te maken aan de zogenoemde 'linkse hobby's'. In het verkiezingsprogramma spreekt hij klare taal: 'We houden de subsidies voor musea, bibliotheken en ons erfgoed in ere, maar kunstsubsidies schaffen we af.'

Enige onderbouwing hiervoor ontbreekt in zijn geheel. Rechtse hobby's als de hypotheekaftrek, snelwegen aanleggen, privatiseringen blijven ongemoeid. Want, zo luidt het credo, de marktwerking regelt alles vanzelf?. Zie bijvoorbeeld de financiële banken, de huizenmarkt, de pensioenen.Terug naar die linkse hobby: kunst & cultuur. (Sinds wanneer is er trouwens iets mis met een hobby?) Waarom zou je geld steken in kunst & cultuur? Wat is de noodzaak? Of is het weggegooid geld? 

Laten we eerst even vaststellen wat kunst eigenlijk is. 'Kunst', aldus Wikipedia, 'is dat wat gemaakt is met de vooropstaande bedoeling (één of meer van) de menselijke zintuigen én de menselijke geest te prikkelen.' Oké. Welke associaties roept het bij mij op? Kunst houdt je een spiegel voor. Het zet je aan het denken. Is mooi. En inspireert. Of is soms lelijk. En provoceert. Kunst kan ook amuseren. Je aan het lachen maken. Of het tegenovergestelde: ontroeren.

Het brengt ook mensen samen. Gemeenschapszin. Genereert omzet, economisch gewin - heb ik daar opeens de aandacht van rechtse hobbyisten? En kunst zorgt voor dialoog. Of - beter nog - discussie in de samenleving. En dat is misschien wel de essentie van kunst: het is de ultieme vrijheid van meningsuiting. Volgens de filosofe Hannah Arendt schuilt het bijzondere van de mens in zijn vermogen om iets nieuws tot stand te brengen. Om iets (in dit geval kunst) te scheppen wat er nog niet is.

Kunstsubsidies stellen kunstenaars in staat de grenzen van onze creativiteit te verkennen. Grenzen te verleggen. Net zoals wetenschappers dat doen. Noem het vooruitgang. Beschaving. En wie wil dat nou niet? Maar daarvoor moet het wel een podium hebben. Zonder podium geen publiek. En daar is waar de overheid en de kunstsubsidie om de hoek komen kijken. Min of meer in het verlengde van: zonder snelwegen geen economisch verkeer. En zonder voetbalstadions (en vergeet de politie-inzet niet!) geen betaald voetbal. Inderdaad: allemaal van onze belastingcenten.

Is daarmee de noodzaak van kunst aangetoond? Mij dunkt van wel. Maar heb ik daarmee ook een antwoord gegeven op de bezuinigingen in deze sector? Nee. Wellicht daarover een andere keer meer. Want ik wil op deze plek vooral juist aandacht vragen voor al die inspirerende, ontroerende nieuwe theater- en dansvoorstellingen, festivals, concerten, films, cd's en boeken.