Verstandshuwelijk op Houtrust: De complexe relatie van HBS en Holland Sport

Afscheidswedstrijd van HBS op Houtrust. De amateurs wonnen met 1-0 van de profs van Holland Sport
Afscheidswedstrijd van HBS op Houtrust. De amateurs wonnen met 1-0 van de profs van Holland Sport © HBS
DEN HAAG - Jarenlang deelden ze hetzelfde sportpark in Den Haag. Toch verliep de relatie tussen voetbalclubs HBS en het voormalige Holland Sport niet altijd even soepel. Vijftig jaar na het opheffen van profclub Holland Sport blikken we terug op de bijzondere band tussen deze clubs.
Het laatste seizoen van de roemruchte Haagse profclub Holland Sport was vijftig jaar geleden. Bertus de Harder, Sjaak Roggeveen en Martin van Vianen zijn enkele iconische namen die op Houtrust menig tegenstander aan de zegekar bonden. We kijken dit seizoen een aantal keer terug op de zeventien jaar dat Scheveningen een profclub had. In deze tweede aflevering staat de band met die andere bekende Haagse club, HBS, centraal.
Na vele omzwervingen in Den Haag en twee landskampioenschappen, vestigde HBS zicht in 1910 op Sportpark Houtrust. Na 45 jaar, begin 1955, kreeg de elitaire club een metgezel op het iconische sportpark. De profs van Holland Sport hadden vanaf dat moment ook hun thuishaven in het Scheveningse stadion. Om de zondag speelde één van de twee teams in het stadion hun thuiswedstrijd.
Holland Sport op Houtrust tolereren was voor HBS wel een hele moeilijke beslissing, weet HBS-archivaris Jan Hillenius. 'De club ging op dat moment door een hele moeilijke periode. Dat begon met de degradatie in 1954. Dat was echt een trauma. HBS had altijd op het hoogste niveau gespeeld.'

Profvoetbal

'In 1954 werd er ook officieel professioneel gevoetbald in Nederland, maar HBS was daar, als oude, nette club, fel tegen. Hierdoor speelden we in één keer twee niveaus lager. Je had profvoetbal, de eerste klasse amateurs en dan pas de tweede klasse amateurs, waar HBS in uitkwam. Dat moesten we wel even verwerken Zestig jaar lang hadden we op het hoogste niveau gespeeld.'
'HBS leefde in die tijd van de recettes', vervolgt Hillenius. 'We gingen in één keer van 14.000 man iedere thuiswedstrijd, naar 500 man als we geluk hadden. Dus we hadden het geld van Holland Sport, die het stadion huurde, nodig.'

Ajax, PSV en Feyenoord

Een gevoelige erfenis voor HBS is, dat Holland Sport toen in één adem werd genoemd met Houtrust, terwijl HBS al decennia lang de thuiswedstrijden in de Scheveningse voetbaltempel afwerkte. 'Altijd op het hoogste niveau', vertelt de archivaris gepassioneerd. 'Tegen Ajax, PSV en Feyenoord. We zijn er landskampioen geworden (in 1925 red.). HBS zag zichzelf als bespeler van Houtrust. Maar in één keer werd Holland Sport genoemd als de bespeler van Houtrust. Dat deed wel pijn.'
Lege tribunes bij een thuiswedstrijd van HBS op Houtrust
Lege tribunes bij een thuiswedstrijd van HBS op Houtrust © HBS
Er waren onderling problemen tussen beide besturen. Profclub Holland Sport wilde reclameborden langs het veld plaatsen, iets wat niet paste bij amateurclub HBS. Vanaf 1963 gaf de gemeente Den Haag toestemming tot het plaatsen van de borden, waardoor Holland Sport voor en na thuiswedstrijden met reclameborden moest gaan slepen.

Verstandshuwelijk

'De deal was financieel prima voor HBS', weet Hillenius. 'Wat dat betreft kun je zeggen dat het goed was. Ook was de verhouding met Holland Sport niet slecht. Maar het was wel een verstandshuwelijk tussen een volksclub als Holland Sport en eliteclub HBS. De bestuurders begrepen dat ze niet zonder elkaar konden, al zouden ze het wel graag willen.'
De populariteit van Holland Sport zat het bestuur van HBS wel eens dwars. 'Als je op HBS zat dan was dat een hele eer', vertelt Hillenius. 'Je was door de ballotagecommissie, had een HBS-diploma en als je zelf niet hoefde te spelen, dan ging je kijken naar het eerste elftal.' Onderdeel van de deal was dat jeugdleden met een diploma van HBS gratis naar wedstrijden van Holland Sport mochten kijken.'

Doelpaal brak

'Holland Sport was spektakel met duizenden toeschouwers, dus jeugdleden van HBS gingen veel liever daar kijken dan naar een uitwedstrijd van hun eigen club. Tijdens een wedstrijd van Holland Sport tegen Limburgia ging keeper Jan Kutterink aan de lat hangen, waardoor de doelpaal brak. Daar was heel veel commotie over en er werden foto's gemaakt. Die stonden in alle kranten de volgende ochtend met allemaal lachende HBS'ers op de achtergrond. Toen het bestuur dat zag, werd het pijnlijk. Een jaar later was die deal van gratis wedstrijden bezoeken voorbij.'
De Volkskrant - 02-10-1961
De Volkskrant - 02-10-1961
HBS verliet Houtrust in 1969. 'Houtrust paste niet meer bij de club', zegt Hillenius daarover. 'HBS was een gewone amateurclub geworden. Houtrust was een stadion waar meer dan 20.000 mensen in konden. Voor Holland Sport geweldig, maar bij HBS moesten we telkens de tribunes op om de ballen te halen. Toen is er in de ledenraad gestemd en op twee nostalgische HBS'ers na, was iedereen voor een verhuizing. Daarnaast wilde Holland Sport de hoofdhuurder van Houtrust worden, ze vonden dat ze daar recht op hadden. HBS voelde dat het beter weg kon gaan en verhuisde toen naar Craeyenhout.'

Hockey

De ervaring met twee clubs op één terrein kwam HBS in 1974 nog van pas. 'We waren dolgelukkig dat we weer alles in eigen hand hadden', begint Hillenius aan zijn laatste anekdote. 'Ondertussen groeide het aantal voetbalclubs in Den Haag. Het Haagse voetbal bloeide. Alleen HBS werd veel minder populair. Mensen dachten: die ballotagecommissie doen we niet meer. We gaan wel naar een andere club. HBS had dus veel minder leden. Craeyenhout werd te groot voor de club.'
'Wat dreigde, was nieuwe inwoning van een andere club. De gemeente wilde een andere voetbalclub bij ons laten spelen. Dat was een déjà vu en HBS was daarom enorm in paniek. De oplossing was dicht bij huis. Met vrouwen van spelers is toen de hockeyafdeling opgericht. In eerste instantie dachten we: leuk voor erbij. De dames speelden echter binnen no-time in de overgangsklasse en waren veel beter dan de voetballers op hun niveau.'