Holland Sport in tien afbeeldingen: van een gebroken doelpaal tot spotprent van FC Den Haag

Twee oude vaantjes van Holland Sport
Twee oude vaantjes van Holland Sport © Omroep West/ collectie Hans de Jager
DEN HAAG - Precies vijftig jaar geleden, op 1 juli 1971, ging de Scheveningse voetbalclub Holland Sport officieel op in ADO en ontstond FC Den Haag. Sindsdien is er binnen de Haagse gemeentegrenzen nog maar één club die profvoetbal speelt. Toch is de herinnering aan Holland Sport er nog altijd. Aan de hand van tien afbeeldingen lopen wij door de clubgeschiedenis heen.

1. Rotterdam of Den Haag

Affiche voor West Ham United - Holland Sports Club Rotterdam
Affiche voor West Ham United - Holland Sports Club Rotterdam © Privé-archief Hans de Jager
Rotterdam staat achter de clubnaam, als geografische aanduiding, in het programmaboekje van West Ham United. Een vergissing van onwetende Engelsen op die 22ste maart 1955 lijkt het in eerste instantie. Schijn bedriegt: het heeft alles te maken met het ontstaan van Holland Sport en daarmee het profvoetbal in Nederland.
De KNVB wilde begin jaren vijftig geen profvoetbal toestaan, waarna een paar pioniers het heft in handen namen. In juni 1954 werd een tegenhanger van de nationale voetbalbond opgericht: de NBVB (Nederlandse Beroeps Voetbal Bond). De NBVB begon een eigen competitie met daarin tien nieuw opgerichte profclubs. Velen van die clubs hadden fantasieloze namen en werden genoemd naar de stad of streek waar ze vandaan kwamen. Zo ook de profclubs Rotterdam en Den Haag.
Na een paar maanden zag de KNVB in dat het profvoetbal niet meer tegen was te houden en werd het geaccepteerd. De NBVB ging op in de KNVB en een nieuwe competitie ging in november 1954 van start. Dit zonder de clubs Den Haag en Rotterdam. Omdat er te veel profclubs waren vanuit de gelederen van de KNVB werden de twee NVBV-clubs gedwongen om te fuseren. Beide clubs gingen samen en kozen als standplaats Den Haag. Als naam werd gekozen voor Flamingo's.
Die naam bracht nog een klein probleem met zich mee. Binnen de regio Den Haag was er al een club die zo heette en er moest naar een alternatief worden gezocht. Dat werd Holland Sport.

2. Houtrust

Spelmoment uit Holland Sport-ADO in 1968 op een bomvol Houtrust
Spelmoment uit Holland Sport-ADO in 1968 op een bomvol Houtrust © Nationaal Archief
Holland Sport speelde in het najaar van 1954 haar eerste profwedstrijden op het terrein waar nu camping Duinhorst in Wassenaar ligt. Dit terrein, ver van de Haagse supporters, was niet ideaal voor een club in opbouw. Daarom werd er gekeken naar een terrein in Den Haag. Het oog viel op Houtrust, toen de thuishaven van HBS. Holland Sport wilde het terrein huren en om en om een thuiswedstrijd spelen. De ene zondag HBS, de andere zondag Holland Sport.
Dat er werd gekeken naar het terrein van eliteclub was niet gek. De ploeg speelde jarenlang op het hoogste niveau van Nederland. Doordat 'de Kraaien' niet mee wilde doen aan het profavontuur, viel HBS in één keer in een zwart gat. 'HBS leefde in die tijd van de recettes', zegt clubhistoricus Jan Hillenius daarover. 'We gingen in één keer van 14.000 man iedere thuiswedstrijd, naar 500 man als we geluk hadden. Dus we hadden het geld van Holland Sport, die het stadion huurde, nodig.' Zo geschiedde.

3. De eerste promotie

Spelers van Holland Sport op de schouders na het behalen van het kampioenschap
Spelers van Holland Sport op de schouders na het behalen van het kampioenschap © Nationaal Archief
In het tweede jaar van het bestaan degradeerde Holland Sport naar de eerste divisie. Dit ondanks een team met topspelers uit het Nederlands voetbal van die tijd. Voetballers als Mick Clavan, Bertus de Harder, Jan Everse sr, Wim Landman, Toon Bauman en Jan van Geen waren spelers die in het Nederlands elftal of buitenland al naam en faam hadden gemaakt.
Twee seizoenen speelde de Scheveningse club vervolgens op het tweede Nederlandse profniveau. Op tweede paasdag 1958 kwam daar verandering in. Op een met 25.000 toeschouwers uitverkocht sportpark Houtrust werd de Amsterdamse profclub De Volewijckers met maar liefst 4-1 verslagen, waarna een kampioenschap en promotie volgde.

4. Naamsverandering in SHS

Speldjes van Holland Sport en SHS
Speldjes van Holland Sport en SHS © Omroep West/ Collectie Hans de Jager
Op 14 juli 1955 vond er alweer een fusie plaats. Dit keer ging Holland Sport samen met voetbalclub SVV Scheveningen. Deze nieuwe combinatie werd al snel SHS gedoopt, oftewel Scheveningen Holland Sport. Het voordeel voor Holland Sport was dat amateurvoetbalclub Scheveningen een grote achterban had met als thuisbasis Scheveningen. Die aanhang zou de zestien jaar daarna de kern vormen van de Haagse club.
In 1964 stapte Scheveningen uit de fusie met Holland Sport. De clubs gingen individueel verder. Holland Sport bleef in de eerste divisie, terwijl Scheveningen moest beginnen in de vierde klasse van de amateurs.

5. Cor van der Hart

Cor van der Hart als trainer van Holland Sport
Cor van der Hart als trainer van Holland Sport © Nationaal Archief
'Pas toen Cor van der Hart in 1966 kwam, werd Holland Sport echt succesvol en ging de club leven', zegt fan Hans de Jager ruim 55 jaar later. De Jager is een verzamelaar van Holland Sport-artikelen en heeft ongeveer elk krantenknipsel dat ooit over de club is verschenen ingeplakt. 'Ik kan alles natrekken', zegt hij dan ook. 'Ze zeggen dat het altijd vol was op Houtrust, maar dat was pas toen Van der Hart kwam.'
Dat het team van Van der Hart een supportersmagneet was, is niet gek. Na negen jaar in de eerste divisie zorgde de Amsterdammer ervoor dat Holland Sport naar de eredivisie promoveerde. Vijf jaar lang was hij trainer van de Scheveningse formatie, tot het einde in 1971. Het waren de succesjaren van de club van Houtrust. Van een middenmoter in de eerste divisie werd de club een stabiele eredivisieclub.

6. De international

Sjaak Roggeveen rent juichend weg na een doelpunt
Sjaak Roggeveen rent juichend weg na een doelpunt © ANP
Sjaak Roggeveen scoorde aan de lopende band voor Holland Sport eind jaren zestig. Hij werd topscorer van de eerste divisie en ook in de eredivisie wist hij het net te vinden. Reden genoeg voor bondscoach George Kessler om hem in april 1969 te selecteren voor Oranje.
'Ik mocht mijn debuut maken, omdat Ajax en Feyenoord een conflict hadden met de KNVB', weet Roggeveen deccenia later nog. 'Mijn trainer kende bondscoach Kessler goed en die had een spits nodig met een neusje voor het doel.' Dat neusje liet Roggeveen dan ook zien. In zijn eerste interland tegen Tsjecho-Slowakije (2-0 winst) scoorde hij gelijk beide Nederlandse treffers. Ook in zijn tweede interland scoorde hij als enige. Dit keer won Nederland met 1-0 van Polen. In zijn derde en laatste interland scoorde hij niet.

7. De omgezaagde doelpaal

De Volkskrant - 02-10-1961
De Volkskrant - 02-10-1961
'De populariteit van Holland Sport ten opzichte van de eigen club zat het bestuur van HBS wel eens dwars', zegt HBS-historicus Jan Hillenius. 'Onderdeel van de deal die de clubs hadden over het spelen op Houtrust, was dat jeugdleden van HBS gratis naar wedstrijden van Holland Sport mochten kijken.' Dit had tot gevolg dat de pupillen liever naar een profwedstrijd keken, dan naar een wedstrijdje van de eigen amateurclub.
Daar kwam het bestuur van HBS op een bijzondere manier achter. Tijdens een wedstrijd van Holland Sport tegen Limburgia ging keeper Jan Kutterink aan de lat van het doel hangen, waardoor de doelpaal brak. 'Daar was heel veel commotie over en er werden foto's gemaakt', weet Hillenius. De volgende ochtend viel er op de Haagse deurmatten een foto met allemaal lachende jeugdleden van HBS op de achtergrond. 'Toen het bestuur dat zag, werd het pijnlijk. Een jaar later was die deal van gratis wedstrijden bezoeken voorbij.'

8. FC Den Haag

Spotprent over de clubnaamruzie | Afbeelding De Telegraaf
Spotprent over de clubnaamruzie | Afbeelding De Telegraaf
In 1971 stond door bestuurlijke wandorde het water bij Holland Sport aan de lippen. Ook vond de Haagse gemeenteraad dat er te veel subsidie naar het betaald voetbal in de stad ging. Onder leiding van PvdA-wethouder Piet Vink werd er daarom een plan voor een fusie gesmeed. Beide clubs groeiden intussen ook bestuurlijk naar elkaar toe. In maart van dat jaar moest er eigenlijk alleen nog overeenstemming komen over de naam van de nieuwe club. Bij ADO wilde men graag dat de afkorting van Alles Door Oefening zou voortleven in de nieuwe naam. Als optie werd aangedragen: FC Den Haag/ADO.
Dit zorgde voor problemen. De Scheveningse voetbalclub zag het niet zitten om met die naam door het leven te gaan. De ledenraad van ADO besloot daarom dat FC Den Haag ook als naam voldeed. Holland Sport ging akkoord en zo zag op 1 juli 1971 FC Den Haag het levenslicht. Een nieuwe Haagse club, die voortaan in het groengeel ging spelen.

9. Laatste thuiswedstrijd

Kaartje voor de laatste thuiswedstrijd
Kaartje voor de laatste thuiswedstrijd © Omroep West/verzameling Hans de Jager
De 33ste speelronde van het seizoen 1970/1971 werd er van Houtrust afscheid genomen door Holland Sport. Op het programma stond een niemendalletje tegen Go Ahead (toen nog zonder Eagles). Beide ploegen speelden nergens voor en tweeduizend mensen zagen dat het na een gezapige wedstrijd 2-2 werd. Het laatste doelpunt voor Holland Sport werd gemaakt door Sjaak Roggeveen: de 2-1. De latere international Oekie Hoekema maakte de 2-2 voor de club uit Deventer.
Een week later werd de competitie afgesloten met een 1-1 gelijkspel op bezoek bij NEC.

10. Hans de Jager

Hans de Jager tussen zijn Scheveningen-spullen
Hans de Jager tussen zijn Scheveningen-spullen © Omroep West
Vijftig jaar na het verdwijnen uit het profvoetbal is Holland Sport nog niet dood en begraven. Scheveninger Hans de Jager heeft een enorme collectie met Holland Sport-attributen. Zo zijn er plakboeken vol met krantenartikelen, vaantjes, speldjes, glazen en andere prullaria te zien in zijn studeerkamer.
'Wat ik echt leuk vind en na de coronacrisis weer wil oppakken, is Football Memories', zegt de diehard fan. 'Dan ga ik met demente ouderen door de spullen van Holland Sport heen en komen er weer herinneringen bij ze naar boven. Dan zie je ze genieten, dat is toch schitterend.'
Attributen uit de verzameling van Hans de Jager: een jasje, poppetje en luciferdoosje
Attributen uit de verzameling van Hans de Jager: een jasje, poppetje en luciferdoosje © Omroep West