Geweld en vuurwerk in amateurvoetbal: waarom Katwijk stadionverboden wil

Vuurwerk voorafgaand aan Quick Boys - Katwijk
Vuurwerk voorafgaand aan Quick Boys - Katwijk © Orange Pictures
REGIO - De maatregelen die amateurvoetbalclubs en gemeentes tegen supportersgeweld kunnen nemen is naar eigen zeggen beperkt. Cornelis Visser, burgemeester van Katwijk wil daarom dat de regels die van kracht zijn in het profvoetbal, ook in de tweede en divisie mogen worden gebruikt. Maar wat is het verschil in maatregelen?
De afgelopen maanden ging het geregeld mis bij derby's in Zuid-Holland waar clubs uit Katwijk bij betrokken waren. Onlangs raakten er nog elf kinderen gewond nadat er tussen 'fans' van Rijnsburgse Boys en Quick Boys over en weer vuurwerk was gegooid. Naar aanleiding van het wangedrag besloot burgemeester Cornelis Visser van Katwijk geen uitsupporters meer toe te staan bij regionale derby's voor een periode van twee jaar.
De huidige Wet maatregelen bestrijding voetbalvandalisme en ernstige overlast (Wet MBVEO) schrijft voor dat alleen mensen die zich misdragen bij het betaalde voetbal stadionverboden kunnen krijgen. Eerder sloegen de burgemeesters van Katwijk en Bunschoten-Spakenburg de handen al ineen en pleitten zij voor een verbreding van de voetbalwet bij de KNVB. Het plan is om in de toekomst misdragende supporters in de tweede- en derde divisie ook via stadionverboden van de voetbalvelden te weren.

Niet bijster effectief

Wat burgemeesters nu wel al kunnen doen is het uitdelen van gebiedsverboden. Hierdoor kunnen mensen de toegang tot bepaalde plekken in de gemeente worden ontzegd, wanneer er 'ernstige vrees voor verdere verstoring van de openbare orde' is. Deze maatregel is niet bijzonder effectief voor het uitbannen van hooliganisme in het amateurvoetbal: supporters die zich in Katwijk misdragen en een gebiedsverbod krijgen in het vissersdorp, kunnen bij een club in een andere gemeente de boel 'gewoon' kort en klein slaan. Met een stadionverbod willen de burgemeesters het voor hooligans onmogelijk maken om te relschoppen. Ze mogen dan namelijk geen enkel sportpark uit de vier hoogste voetbalniveau's van Nederland meer betreden.
Supporters van de uitploeg tijdens Rijnsburgse Boys - Quick Boys
Supporters van de uitploeg tijdens Rijnsburgse Boys - Quick Boys © Orange Pictures
Het geweld binnen het amateurvoetbal staat weer in het middelpunt van de belangstelling, toch zegt de KNVB dat er geen toename van het aantal gewelddadige incidenten op de voetbalvelden. 'Wel vallen de incidenten van de afgelopen tijd ons ook op en ook voor ons is dit vanzelfsprekend een doorn in het oog', reageert de woordvoerder van de voetbalbond. De coronapandemie is volgens de voetbalbond één van de redenen waarom het toch vaak tot confrontaties komt tussen supporters onderling. 'Dit neemt niet weg dat wij deze incidenten zeer serieus nemen. Voor dit soort zaken is er absoluut geen plek in het voetbal.'

Lokale overheid, politie, clubs én de KNVB

De KNVB weigert op basis van individuele misdragingen conclusies te trekken voor gehele (top)amateurvoetbal. 'Wij zijn geen voorstander om van incident naar incident te hobbelen.' Om de problemen op termijn op te lossen voorziet de voetbalbond niet alleen rol voor zichzelf, maar wordt de rol van de vierhoek bestaande uit de lokale overheid, politie, clubs én de KNVB benadrukt. Deze samenwerking moet in de toekomst leiden tot een 'structureel veiligheidsbeleid'.
Kwestie van tijd voor de eerste vuurwerkdode valt
Het gebruik van vuurwerk  door fans vindt de KNVB zeer problematisch
Het gebruik van vuurwerk door fans vindt de KNVB zeer problematisch © Orange Pictures
'Het gebruik van vuurwerk, rookbommen en fakkels is bij wet verboden en is ook al veel langer een punt van zorg voor de KNVB', wordt benadrukt vanuit Zeist. De bond hoopt op termijn over te gaan naar het Engels model. Daar wordt de voetbalwet uitgevoerd door justitie en politie, die handhavingsbevoegdheden hebben. In Nederland worden de straffen uitgesproken door de bond, zonder wettelijke handhavingsbevoegdheden. De KNVB heeft de hoop dat voetbalbestuurders opstaan tegen de eigen achterban wanneer zij zich misdragen en durven te zeggen waar het op staat.

Meldplicht de oplossing?

In de Gemeentewet staat dat de mogelijkheid er is om mensen met een gebiedsverbod ook een meldingsplicht op te leggen. Die meldplicht wordt volgens onderzoek - over de periode tussen maart 2020 en maart 2021 - weinig gebruikt om relschoppers van het veld te houden.
'De meldplicht wordt weliswaar als bruikbaar instrument gezien, met name bij voetbalgerelateerde overlast, maar de toepassing ervan vergt veel tijd en capaciteit van de politie. De komst van een digitale meldplicht wordt met enthousiasme afgewacht', luidt één van de conclusies uit het rapport. Wellicht is dat een snelle oplossing voor burgemeester Visser als de voetbalwet in het amateurvoetbal op zich laat wachten.
Mogelijk biedt een meldplicht oplossing voor relschoppers
Mogelijk biedt een meldplicht oplossing voor relschoppers © Orange Pictures