ADO had 'strengst beveiligde stadion ter wereld', maar daar is helemaal niets van over
30 juli 2022, 11:09 • 5 minuten leestijd
DEN HAAG - Met een spectaculair feestprogramma opende het voetbalstadion van ADO Den Haag precies vijftien jaar geleden zijn deuren. Niet alleen was alles even modern en publieksvriendelijk gebouwd, ook beschikte het complex over het neusje van de zalm op het gebied van de controlesystemen. Voetbalbond KNVB sprak zelfs van 'het strengst beveiligde stadion ter wereld'. 'Van het totale systeem is weinig tot niets meer over', zegt ADO-medewerker Maurice Westerwoudt nu.
Nadat hij in het verleden al twee keer bij de club werkzaam is geweest en zich volop met de veiligheid heeft beziggehouden, is Westerwoudt onlangs teruggekeerd. Sinds 1 juli is hij bij ADO verantwoordelijk voor alle operationele zaken. Met zijn woorden reageert hij op de brief die burgemeester Jan van Zanen (VVD) maandag naar de Haagse gemeenteraad stuurde.
Deze brief gaat over de ongeregeldheden tijdens en na de promotiewedstrijd van ADO Den Haag tegen Excelsior op zondag 29 mei. Met de veiligheid in het stadion is het slecht gesteld, luidt de conclusie van dat stuk. Ook maakten zo'n honderd personen zich schuldig 'aan (ernstig) strafbare feiten'.
'Sterk verouderd'
De burgemeester stelt bovendien dat 'technische hulpmiddelen' voor het toezicht in het stadion 'inmiddels sterk zijn verouderd en niet meer worden ingezet'. Van Zanen lijkt zich hierover zelfs te verbazen. Dat zou opmerkelijk zijn, aangezien de gemeente van oudsher goed is geïnformeerd over de situatie in het stadion en bij de wedstrijden.
Volgens algemeen directeur Edwin Reijntjes van ADO Den Haag is de aandacht voor de betreffende apparatuur al een jaar of 'vijf, zes, zeven geleden' op een lager pitje gezet. In hoeverre de gemeente Den Haag hierin is gekend, zegt Reijntjes niet te kunnen vertellen. 'Hoe die besluitvorming is geweest en wie zoal op de hoogte was, weet ik niet,' is zijn reactie. 'Maar blijkbaar was het geen item in de aanloop naar de wedstrijd van 29 mei.'
Gezichtsherkenning
Zelf geeft Reijntjes sinds veertien maanden leiding aan de club. Mede daarom zegt hij het hem te ontbreken aan een scherp beeld van wat zoal in het verleden is gebeurd. 'Ik weet alleen dat het systeem al een tijd niet meer wordt gebruikt,' verklaart Reijntjes. De ADO-directeur doelt met name op de zogeheten biometrische gezichtsherkenning. Deze is indertijd ontwikkeld door onderzoeksinstituut TNO en enkele andere gespecialiseerde partijen.
Bij deze methode, die overigens een moeizame start kende, lieten bezoekers in de toegangspoortjes van het stadion hun gezicht scannen en analyseren. Hypermoderne apparatuur vergeleek de gegevens daarna razendsnel met de informatie van de bijbehorende clubcard. Ook met losse tickets met een barcode wist de apparatuur wel raad. Bij twijfel over de betreffende persoon bleef het poortje gesloten. Het voordeel was dat supporters met een stadionverbod buiten de deur konden worden gehouden. Bovendien kende ADO alle namen van degenen die wél op de tribune zaten.
Technische hoogstandjes
'Omdat het allemaal zo goed ging met de club, is daar op zeker moment niet verder meer in geïnvesteerd,' aldus Reijntjes. Veiligheidsexpert Westerwoudt vindt dat eigenlijk vreemd. 'Juist als het goed gaat, zou ik ermee zijn doorgegaan,' laat hij weten. Westerwoudt was omstreeks 2007 als ADO-functionaris volop betrokken bij de ontwikkeling van deze herkenningstechniek en andere systemen om de veiligheid te waarborgen. Daartoe behoren ook twee andere technische hoogstandjes die tijdens de bouw van het stadion zijn gerealiseerd.
Zo werden op strategische plekken 32 microfoons opgehangen om precies te kunnen achterhalen waar toeschouwers eventueel vuurwerk afstaken of waar verboden of ongewenste spreekkoren klonken. ADO pronkte bovendien met beweeglijke 'spotshot-camera’s'. Deze filmden en fotografeerden de publieksvakken. Ook konden ze per wedstrijd zo'n negentig haarscherpe beelden per deel van de tribunes maken. Beeld en geluid konden zelfs aan elkaar worden gekoppeld.
Camera's helpen bij opsporing
In een speciale 'control room' hielden medewerkers alles continu in de gaten. Maar ook hier is al jaren geleden de stekker uitgetrokken. 'Cruciale fysieke zaken zijn verwijderd,' aldus Westerwoudt. 'Naar mijn bescheiden mening zullen ook de financiën hierbij een rol hebben gespeeld.'
De vele 'gewone' beveiligingscamera’s in en rond het stadion zijn wél gebleven. Ze hebben zich ook tijdens en na de wedstrijd tegen Excelsior volop bewezen: de beelden zijn en worden bijvoorbeeld door de politie gebruikt om relschoppers op te sporen.
'Slimme software'
Tegelijkertijd werkt ADO aan plannen voor nieuwe controlesystemen. In zijn recente brief schrijft burgemeester Van Zanen dat de club onder meer kijkt naar 'slimme software om de identificatie en opsporing van zich misdragende supporters beter mogelijk te maken'.
Reijntjes laat er geen misverstand over bestaan wie dit gaat betalen. 'Dat is ADO natuurlijk,' zegt hij. 'Wij zijn verantwoordelijk voor de veiligheid in ons stadion, dus gaan we dat weer oppakken en er de nodige investeringen in doen.'
Een streep eronder
Het past in zijn wens om vooruit te kijken, want Reijntjes wil zo snel mogelijk een streep onder de ellende van 29 mei zetten. Hoewel de terugkeer naar de eredivisie voor het grijpen lag, heeft de nederlaag tegen Excelsior ervoor gezorgd dat ADO nog in de Keuken Kampioen Divisie blijft spelen.
'Het scenario zoals dat heeft plaatsgevonden, had niemand voorzien', zegt de directeur over die zwarte zondag. Net als vele anderen rekende hij op een sportieve en sfeervolle krachtmeting. 'We wilden allemaal een feestje bouwen.'
Diepe gracht
Maar tot zijn verbijstering slaagden groepen supporters er zelfs in om nog een ander bijzonder beveiligingssysteem van het stadion te slechten: de brede, tweeënhalf meter diepe gracht (zonder water) die sinds de opening in 2007 het veld van de tribunes scheidt. Door op elkaars schouders te klimmen en menselijke piramides te bouwen, wisten toeschouwers eruit te klimmen en op de grasmat te komen.
'Het heeft ons wel verrast, ja', knikt Reijntjes. 'Ook is het wel duidelijk dat ook met de toegangscontrole het een en ander mis was. Daarom is, ook door mij, vlak na de wedstrijd al duidelijk gezegd van: hoe krijgen we de boel weer zó sluitend, dat er niemand binnenkomt die hier niet hoort?'
ADO Den Haag beleefde in het voorjaar van 2007 sombere tijden. De club degradeerde naar de eerste divisie en nam op 22 april op zeer tumultueuze wijze afscheid van het vertrouwde Zuiderparkstadion: terwijl FC Groningen al met 0-3 voorstond, besloot de scheidsrechter de wedstrijd in 49ste minuut te staken omdat supporters voortdurend vuurwerk afstaken. Het mocht de pret niet drukken toen de club op zaterdag 28 juli 2007 het gloednieuwe stadion in het Forepark in gebruik nam. Dit gebeurde met ADO-cheerleaders, abseilers die zich uit de lichtmasten lieten zakken, een drakendans en 102 'living statues'. Dat waren volledig in het grijs geschilderde figuranten die als levende standbeelden de voetballers van naam uit de 102-jarige geschiedenis van de club symboliseerden. De meest legendarische is (en blijft) Aad Mansveld. Daarom is diezelfde dag op het voorplein zijn standbeeld onthuld. Ook voetbalde het eerste elftal tegen een team van topamateurs uit de Haagse regio. ADO won met 5-0.
